Nijkleaster

NieuwsStypje ús / Steun ons

Houd mij niet vast (meditatie voor Paaszondag 2020)

Gepubliceerd op // Reageer

Wij kunnen in deze periode van Corona-crisis de Paasweek niet samen vieren. Daarom schrijven wij als voorgangers van de gemeente Westerwert en Nijkleaster een meditatie voor Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en voor Paaszondag. Wij schrijven de meditatie bij een afbeelding uit de Redbad-tsjerke in Jorwert. Wij hopen dat je de rust en stilte zult kunnen vinden bij het bekijken van de afbeelding en het lezen van de meditatie. De Nederlandstalige versie staat hieronder.

Meditaasje foar Peaskesnein 2020 (troch ds. Hinne Wagenaar)

‘Hâld my net beet’

Wannear’t Maria fan Magdala op de tredde dei yn de grêftún om Jezus syn lichem siket, moetet sy de opstiene Hear. En de earste wurden dy’t Jezus dan sprekt binne ‘Hâld my net beet’. It binne wurden dy’t har ferbjustere hawwe moatte. Wat hie se oars wollen, as him om ’e hals te fleanen, te omearmjen en te freegjen: ‘Bisto it echt? Is opstanning wier mooglik?’ Jezus syn wurden ‘Hâld my net beet’ klinke kâld en ôfstanlik.

Ik kin dy wurden op it stuit, yn dizze tiid fan Corona-ôfstân, eins net goed ferneare. Ik wol neat oars as Peaske fiere, myn siel skreaut om mienskip! Ik wol de minsken om ’e hals fleane, omearmje en freegje: ‘Is it wier, is opstanning echt mooglik?’ Dan ha ik gjin ferlet fan wurden as ‘Hâld my net beet’.

Gewoanwei komme wy op Peaskesneintemoarn om 06.00 oere by elkoar op it hôf, de grêftún fan de Jorwerter tsjerke. It is noch tsjuster, in houtfjoer baarnt. De minksen skikke om it fjoer hinne. It is stil, wy harkje nei de lofsang fan de fûgels dy’t sjonge by it lemieren. Wannear’t de klok 6 oere slacht, sjonge wy ‘Meitsje in fjoer yn ’e tsjustere nacht, en nim alle bangens wei.’ De nije Peaskekears wurdt oanstutsen oan it fjoer en wy gean de noch tsjustere tsjerke yn. Dan wurdt it ljocht oan elk trochjûn en ljochtet it op yn tsjerke. Der klinke lieten en lêzingen. Wy komme gear rûn it doopfont en wurde nûge om ús doop of ús libben te fernijen troch de hân troch it wetter te heljen. Oan de ein fan dizze earste, betide, tsjinst fiere wy Peaske troch it noch keale krús moai te meitsjen mei blommen. It fersierde krús symbolearret de omkear fan triennen nei treast, fan fertriet nei laitsjen. En dan is der iten: aaien en Peaskebôle. En foar de twadde tsjinst út is der in Peaskekuier. De dielnimmers komme optein werom. Wy binne bliid, omearmje elkoar en fiere it feest fan de opstanning. De Hear is wierlik opstien! Wy hâlde elkoar fêst en litte net los!

Mar wat moatte wy dan mei dy wurden: ‘Hâld my net beet’? Wêrom seit Jezus soks tsjin Maria fan Magdala? Wat is de ferburgen wiisheid?

Yn it Johannes-evangeelje (haadstik 20) wurdt beskreaun hoe’t Maria fan Magdala nei de grêftún tagiet en sjocht dat de stien foar it grêf weihelle is. Se is der kapot fan en skriemt. En tsjin elk dy’t it mar hearre wol seit se: ‘Se hawwe de Heare út it grêf weihelle en wy witte net wêr’t se him dellein hawwe.’ Dat seit se tsjin de oare learlingen. Dat seit se tsjin de twa ingels yn it grêf. En dat seit se tsjin de túnman dy’t har freget ‘wêrom skriemsto?’ Maria tinkt dat it grêf leechstellen is. Troch har fertriet kin se net sjen dat der ingels binne om har te helpen of dat de túnman Jezus sels is. Sy is fiksearre op it deade lichem fan Jezus. Troch har triennen kin se net helder sjen, is har blik fertroebele.

Dat is folslein logysk, sá ferslein is sy troch de moard op Jezus, troch de hurdheid fan it libben. Jezus moat har wekker skodzje en neamt har namme: ‘Maria’. Ik stel my foar dat Jezus it hast útskreaut: ‘Maria, kom út dyn fertriet wei, sjoch mei nije eagen. Ik bin opstien en libje. It kwea hat it net foar it sizzen, de dea hat net it lêste wurd!’ En dan stiet letterlik yn de evangeelje-tekst: ‘Maria draaide har om.’ Dit is de omkear, dit is de bekearing fan Maria.

Mar tagelyk, it is hast ûnminsklik, mei Maria Jezus net beethâlde. Se moat har net fêstklampe oan Jezus. Want it giet net om Jezus, hoe nuver dat miskien ek klinkt. It giet net om Jezus, mar om it boadskip foar de wrâld. Jezus moat net fêsthâlden wurde, net opslúten wurde yn tsjerken, net ynkapsele wurde yn dogma’s. Syn befrijende ferhaal moat libbe wurde, moat ferkundige wurde: it goede sterker as it kwea, leafde sterker as haat, ljocht sterker as tsjuster, libben sterker as dea. Dêrom stjoert Jezus Maria nei har freonen ta om dit blide boadskip te bringen. Sy is de earste apostel!

Miskien is dat de betsjutting fan ‘Hald my net beet’? Maria hoeft no net mear te sykjen om Jezus syn lichem. Sy hoeft ek net foar Jezus te soargjen. Sy mei no sels opstean. Har skriemen mei feroarje yn laitsjen. Soms is dit proses fan omkearing in iensum proses. Maria mei Jezus loslitte en keart har nei de wrâld ta om it ferhaal fan Jezus sels te libjen en it oan oaren te fertellen. En wy meie dat mei har dwaan. Wy omearje it goede en de leafde. Hâlde beet en litte net los! Wy fleane it ljocht en it libben om ’e hals. Hâlde beet en litte net los!

Wannear’t wy mei Peaske it krús fersiere as symboal fan it feest fan de opstanning dan sjonge wy dêr steefêst it liet by dat skreaun is troch biskop Tutu. Dit liet giet oer de kearn fan ús leauwe: ‘Hy hat oerwûn. Hy hat oerwûn. Syn leafde draacht ús’! Wy hoeve Jezus net beet te hâlden, mar meie ús drage litte troch syn leafde.

Goodness is stronger than evil;
love is stronger than hate;
light is stronger than darkness;
life is stronger than death.
Victory is ours, victory is ours
through him who loved us.
 
(Tekst: Desmond Tutu; muzyk © 1997 WGRG,
Iona Community, Glasgow G2 3DH, Scotland
oersetting © 2008 KFFB)

Meditatie voor Paaszondag 2020 (door ds. Hinne Wagenaar)

‘Houd mij niet vast’

Wanneer Maria van Magdala op de derde dag in de graftuin zoekt om het lichaam van Jezus, ontmoet zij de opgestane Heer. En de eerste woorden die Jezus dan spreekt zijn: ‘Houd mij niet vast’. Die woorden moeten Maria verbijsterd hebben. Wat had ze immers anders gewild dan hem om de hals te vliegen, te omarmen en te vragen: ‘Ben jij het echt? Is opstanding werkelijk mogelijk?’ Jezus’ woorden ‘Houd mij niet vast’, klinken koud en afstandelijk.

Ik kan die woorden op dit moment, in deze tijd van corona-afstand-houden, eigenlijk niet goed verdragen. Ik wil niet anders dan Pasen vieren, mijn ziel schreeuwt om ‘mienskip’, gemeenschap. Ik wil de mensen om de hals vliegen, omarmen en vragen: ‘Is het waar, is opstanding echt mogelijk?’ Ik heb nu geen behoefte aan woorden als ‘Houd mij niet vast’.

Gewoonlijk komen wij op Paaszondagmorgen om 06.00 uur bij elkaar op het kerkhof, de graftuin van de Jorwerter kerk. Het is nog donker, een houtvuur brandt. De mensen verzamelen rondom het vuur. Het is stil, wij luisteren naar de lofzang van de vogels bij het ochtendgloren. Klokslag 6 uur zingen wij ‘Meitsje in fjoer yn ’e tsjustere nacht, en nim alle bangens wei.’ (Zuiver vlam, verdrijf met je licht de angsten van ons hart). De nieuwe Paaskaars wordt ontstoken aan het vuur en wij gaan de nog donkere kerk in. Dan wordt het licht gedeeld en licht de kerk op. Er klinken liederen en lezingen. Wij maken een kring rondom het doopvont en worden genodigd om onze doop of ons leven te vernieuwen door de hand door het water te halen. Aan het slot van deze eerste, vroege, dienst vieren wij Pasen door het nog kale kruis mooi te maken met bloemen. Het versierde kruis symboliseert de omkeer van tranen naar troost, van verdriet naar lachen. En dan is er eten: eieren en paasbrood. Voorafgaand aan de tweede dienst is er een paaskuier. De deelnemers komen opgetogen terug uit de weilanden. We zijn blij, omarmen elkaar en vieren het feest van de opstanding. De Heer is waarlijk opgestaan. Wij houden elkaar vast en laten niet los!

Maar wat moeten wij dan met die woorden: ‘Houd mij niet vast’. Waarom zegt Jezus dit tegen Maria van Magdala? Wat is de verborgen wijsheid?

In het Johannes-evangelie (hoofdstuk 20) wordt beschreven hoe Maria naar de graftuin toegaat en ziet dat de steen voor het graf is weggehaald. Ze is er kapot van en huilt. En tegen een ieder die het maar horen wil zegt ze: ‘Ze hebben de Heer uit het graf weggehaald en wij weten niet waar ze hem nu hebben neergelegd’. Dat zegt ze tegen de andere leerlingen. Dat zegt ze tegen de twee engelen in het graf. Dat zegt ze tegen de tuinman die haar vraagt ‘Waarom huil je?’ Maria denkt dat het graf leeggeroofd is. Door haar verdriet kan ze niet zien dat er engelen zijn om haar te helpen of dat de tuinman Jezus zelf is. Ze is gefixeerd op het dode lichaam van Jezus. Vanwege haar tranen kan ze niet helder kijken, is haar blik vertroebeld.

Dat is overigens volslagen logisch, zij is zó verslagen door de moord op Jezus, door de hardheid van het leven. Jezus moet haar wakker schudden en noemt haar dan bij de naam: ‘Maria’. Ik stel mij voor dat Jezus het bijna uitschreeuwt: ‘Maria, kom uit je verdriet vandaan, kijk met nieuwe ogen. Ik ben opgestaan en leef. Het kwaad heeft het niet voor het zeggen, de dood heeft niet het laatste woord!’ En dan staat er letterlijk in de tekst van het evangelie: ‘Maria draaide zich om.’ Dit is de omkeer, dit wijst op de bekering van Maria.

Maar tegelijk, het is bijna onmenselijk, mag Maria Jezus niet vasthouden. Ze mag zich niet vastklampen aan Jezus. Want het gaat niet om Jezus, hoe vreemd dat misschien ook klinkt. Het gaat niet om Jezus, maar om de boodschap voor de wereld. Jezus moet niet vastgehouden worden, niet opgesloten worden in kerken, niet ingekapseld worden in dogma’s. Zijn bevrijdende verhaal moet geleefd worden, moet verkondigd worden: het goede sterker dan het kwaad, liefde sterker dan haat, licht sterker dan donker, leven sterker dan dood. Daarom stuurt Jezus Maria naar haar vrienden toe om deze blijde boodschap te delen. Zij is de eerste apostel!

Misschien is dat de betekenis van ‘Houd mij niet vast’? Maria hoeft nu niet meer te zoeken naar het lichaam van Jezus. Zij hoeft ook niet meer voor Jezus te zorgen. Zij mag nu zelf opstaan. Haar huilen mag tot lachen veranderen. Soms is dit proces van verandering een eenzaam proces. Maria mag Jezus loslaten en (be)keert zich naar de wereld toe om het verhaal van Jezus nu zelf te leven en aan anderen te verkondigen. En wij mogen dat met haar mee doen. Wij omarmen het goede en de liefde. Houden vast en laten niet los! Wij vliegen het licht en het leven om de hals. Houden vast en laten niet los!

Wanneer wij met Pasen het kruis versieren als symbool van het feest van de opstanding dan zingen wij daarbij steevast het lied dat geschreven is door bisschop Tutu. Het lied gaat over de kern van ons geloof: ‘Victory is ours, victory is ours through him who loved us.’ In het Fries vertaald als: ‘Hy hat oerwûn. Hy hat oerwûn. Syn leafde draacht ús.’ Wy hoeven Jezus niet vast te houden, maar mogen ons laten dragen door zijn liefde: ‘Syn leafde draacht ús’.

Goodness is stronger than evil;
love is stronger than hate;
light is stronger than darkness;
life is stronger than death.
Victory is ours, victory is ours
through him who loved us.
 
(Tekst: Desmond Tutu; muzyk © 1997 WGRG,
Iona Community, Glasgow G2 3DH, Scotland)
Houd-mij-niet-vast-meditatie-voor-Paaszondag-2020Download

Wir setzen uns mit Tränen nieder (meditatie voor Goede Vrijdag 2020)

Gepubliceerd op // 2 Reacties

Wij kunnen in deze periode van Corona-crisis de Paasweek niet samen vieren. Daarom schrijven wij als voorgangers van de gemeente Westerwert en Nijkleaster een meditatie voor Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en voor Paaszondag. Wij schrijven de meditatie bij een afbeelding uit de Redbad-tsjerke in Jorwert. Wij hopen dat je de rust en stilte zult kunnen vinden bij het bekijken van de afbeelding en het lezen van de meditatie. De Nederlandstalige versie staat op blz. 3-4.

Meditaasje foar Goed Freed 2020 (troch ds. Hinne Wagenaar)

‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’

Sa klinke de wurden fan it slotkoar fan de Matthäus Passion: ‘Wy geane skriemend sitten en roppe Jezus yn it grêf ta: rêst sêft.’ It binne emosjoneel beladen wurden want Jezus is krekt yn it grêf lein en syn ferhaal liket út. Sy gean der skriemend by sitten en sjogge ferslein ta.

Op deselde wize is it doovjen fan de Peaskekears op Goed Freed ek sa’n emosjoneel beladen momint. Yn de tsjinst fan Goed Freed wurdt neffens de tradysje fierder lêzen op it plak dêr’t it Bibelferhaal op Wite Tongersdei ophâlden is: ‘Doe lieten de learlingen Him allegear yn ’e steek en naaiden út’. Dan folgje de ferhalen oer Jezus syn ferhoar, marteling en krúsiging. En wannear’t de wurden ‘Mar Jezus joech nochris in lûde skreau en stoar’ klonken hawwe, dan komt in diaken nei foaren en dovet de Peaskekears. Op de foto sjogge wy dat moment fêstlein. De reek kringelet noch omheech. It is dan in skoft mûsstil, de minsken hâlde de siken yn.

Goed Freed is in dei fan triennen, fan emoasje en fan fertriet. Dat wie sa yn Jezus syn tiid. Jezus wie mei syn freonen en freondinnen op ’en paad gien sykjend nei in nije wrâld, it Keninkryk fan God. Dat soe in wrâld wurde fol fan leafde en akseptaasje, fol fan frede en gerjochtigheid foar alle minsken. Underweis bliek dat de tsjinstân hieltyd grutter waard. Sawol de religieuze as de politieke lieders wienen bang foar feroaringen en foar machtsferlies. Jezus moast dêrom útskeakele wurde. Syn ferhaal, dêr moast in ein oan komme. Se mienden dat it grêf in goede karantêne foarme om dizze ‘sykte’ foar altyd it swijen op te lizzen. Logysk dat Jezus syn freonen ferslein wienen en dat se skriemend by it grêf sieten. Rêft sêft, Jezus…

Goed Freed is in dei fan triennen, fan emoasje en fertriet. Dat is hjoed-de-dei ek sa. Dit jier is it net sa yngewikkeld om de emoasje te beneamen. Yn dizze tiid fan ’e Korona-krisis gean ús gedachten út nei de famyljes fan de minsken dy’t ferstoarn binne. Tinke wy oan de minsken dy’t siik binne, oeral op ierde. Stean wy stil by de minsken yn it sikehûs en yn ’e soarch. Libje wy mei mei minsken dy’t slim soargen hawwe oer har wurk of ûndernimming. It binne nuvere tiden en it skriemen stiet ús neier as it laitsjen.

Mar ek los fan de Korona-krisis binne der genôch soargen. Al folle langer ha wy te krijen mei in Klimaat-krisis. Grutte soargen binne der oer de skepping, ús mem de ierde. Ek hjoed-de-dei sykje wy as neifolgers fan Jezus om in nije wrâld. Om in wrâld fan leafde en akseptaasje, fan frede en gerjochtigheid. En dat fertale wy yn ús tiden nei de soarch om ’e skepping. Wy sykje nei wegen foar it behâld fan it ferskaat fan planten, bisten en minsken op dizze iene ierde. Faak steane de religieuze en politieke lieders yn it paad. Bang foar feroaringen en bang foar machtsferlies. Logysk dat wy hjoed-de-dei ek mei regelmaat ferslein binne en skriemend ús deljouwe.

‘Wir setzen uns mit tränen nieder’, de Peaskekears wurdt dôve. Dit binne de rituele symboalen fan Goed Freed. ‘Moat dat beneamd wurde, moat soks no sein wurde? Der is ommers al safolle fertriet. Fertel leaver in posityf ferhaal.’ Dy reaksje ha ik wolris krigen en ik begryp it ek wol. De beweging fan Peaske giet lykwols net yn in rjochte line omheech, mar giet troch de dea hinne. Om ta fernijing te kommen, moatte wy it âlde efter ús litte. Ek yn ússels! Om ta nij libben te kommen, moatte wy ôfskied nimme fan it âlde. Om in nije wrâld te krijen, moat it ûnrjocht yn it grêf efterbliuwe. Om de wei yn ’e rjochting fan in nij libben of fan in nije wrâld te gean, moatte wy it âlde dus ûnder eagen komme. En dan binne dy eagen fol mei triennen. Dy triennen binne goed, se suverje ús siel, se louterje ús libben.

‘Segene: wa’t treurje, want se sille treaste wurde’, sei Jezus yn syn earste preek op ’e berch oan it begjin fan it Mattéusevangeelje. Op dizze Goed Freed treurje wy, ‘setzen wir uns mit Tränen nieder’ om ’e Korona-krisis, om ’e  klimaatskrisis en om al it oare fertriet yn ús libben. Mar wy sjogge út nei de omkear, nei de treast dy’t komt. Hjoed is dat noch net oan ’e beurt. Earst komt de stilte en it wachtsjen fan Stille Sneon. Wy wachtsje op ’e tredde dei, sjogge út nei de treast fan Peaske!

Meditatie voor Goede Vrijdag 2020 (door ds. Hinne Wagenaar)

‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’

Zo klinken de woorden van het slotkoor van de Matthäus Passion: ‘Huilend gaan wij zitten en roepen Jezus in het graf toe: rust zacht.’ Het zijn emotioneel beladen woorden want Jezus is zojuist in het graf gelegd en zijn verhaal lijkt over en uit. Zij gaan er huilend bij zitten en kijken verslagen toe.

Op dezelfde manier is het doven van de Paaskaars op Goede Vrijdag zo’n beladen moment. In de dienst van Goede Vrijdag wordt volgens de traditie verder gelezen vanaf de plek waar de Bijbellezing op Witte Donderdag gestopt is: ‘Daarop lieten alle leerlingen hem in de steek en vluchtten weg.’ Dan volgen de verhalen van Jezus’ verhoor, marteling en kruisiging. Wanneer tenslotte de woorden ‘Nog eens schreeuwde Jezus het uit, toen gaf hij de geest’, dan komt een diaken naar voren en dooft de Paaskaars. Op de foto zien we dat moment vastgelegd. De rook stijgt nog omhoog. Het is een poos muisstil in de kerk, iedereen houdt de adem in.

Goede Vrijdag is een dag van tranen, van emotie en van verdriet. Dat was zo in Jezus’ tijd. Jezus was met zijn vrienden en vriendinnen op weg gegaan, zoekend naar een nieuwe wereld, het koninkrijk van God. Dat zou een wereld worden vol van liefde en acceptatie, vol van vrede en gerechtigheid. Onderweg bleek dat de tegenstand steeds sterker werd. Zowel de religieuze als de politieke leiders waren bang voor veranderingen en voor machtsverlies. Jezus moest daarom uitgeschakeld worden. Aan zijn verhaal moest het zwijgen opgelegd worden. Ze meenden dat het graf een goede quarantaine maatregel zou vormen om deze ‘ziekte’ voor altijd het zwijgen op te leggen. Het is daarom logisch dat de vrienden van Jezus huilend bij het graf gaan zitten en zich verslagen voelen. Rust zacht, Jezus …

Goede Vrijdag is een dag van tranen, van emotie en van verdriet. Dat is vandaag de dag ook zo. Dit jaar is het niet zo moeilijk om de emotie te benoemen. In deze tijd van de corona-crisis gaan onze gedachten uit naar de families van de mensen die overleden zijn. Denken we aan de mensen die ziek zijn, overal op aarde. Staan we stil bij de mensen in de ziekenhuizen en de zorg. Leven wij mee met mensen die zich erg bezorgd maken over hun werk of onderneming. Het zijn vreemde tijden en het huilen staat ons nader dan het lachen.

Maar ook los van de corona-crisis zijn er voldoende zorgen. Al veel langer hebben wij te maken met een klimaat-crisis. Grote zorgen bestaan er over onze schepping, moeder aarde. Ook vandaag de dag zoeken wij als navolgers van Jezus om een nieuwe wereld. Om een wereld van liefde en acceptatie, van vrede en gerechtigheid. En dat vertaalt zich in onze tijd naar de zorg om de schepping. Wij zoeken naar wegen voor het behoud van de diversiteit van planten, van dieren en van mensen op deze ene aarde. Vaak staan religieuze en politieke leiders in de weg. Bang voor veranderingen en bang voor machtsverlies. Logisch dat wij vandaag de dag met regelmaat ons verslagen voelen en huilend gaan zitten.

‘Wir setzen uns mit tränen nieder’, de Paaskaars wordt gedoofd. Dit zijn de rituele symbolen van de Goede Vrijdag. ‘Moet dit benoemd worden, moet zoiets nu verwoord worden? Vertel liever een positief verhaal!’ Die reactie heb ik wel gekregen en dat begrijp ik ook wel. De beweging van Pasen gaat echter niet in een rechte lijn omhoog, maar gaat door de dood heen. Om tot vernieuwing te komen, moeten wij het oude achter ons laten. Ook in onszelf! Om tot nieuw leven te komen, moeten wij afscheid nemen van het oude. Om een nieuwe wereld te krijgen, moet het onrecht in het graf achterblijven. Om de weg in de richting van een nieuw leven te gaan, moeten wij het oude dus onder ogen komen. En dan zijn die ogen vol met tranen. Die tranen zijn gepast, ze zuiveren onze ziel, ze louteren ons leven.

‘Gezegend: zij die treuren, want ze zullen getroost worden’, zei Jezus in zijn eerste preek op de berg aan het begin van het Matteüsevangelie. Op deze Goede Vrijdag treuren wij, ‘setzen wir uns mit Tränen nieder’ om de corona-crisis, om de klimaat-krisis en om alle verdriet in ons leven. Wij zien echter uit naar de omkeer, naar de troost die komt. Vandaag is dat nog niet aan de orde. Eerst volgt nog de stilte en het wachten van de Stille Zaterdag. Wij wachten op de derde dag, wij zien uit naar de troost van Pasen!

Meditaasje-foar-Goed-Freed-2020-FRL-en-NLDownload