stilte, besinning, ferbiningStypje ús / Steun ons
Hier kun je de pinksterviering terugkijken die werd uitgezonden vanuit de Protestantse gemeente in Franeker en live werd uitgezonden door Omrop Fryslân.
Voorganger: ds. Hinne Wagenaar. Lezing en gebeden: Henk Kroes Zang: Tetsje van der Kooi (sopraan) Orgel: Jochem Schuurman Ouderling van dienst: Rolf Bremmer
Boekje van de orde van dienst:
Link naar Omrop Fryslân:
https://www.omropfryslan.nl/utstjoering/tsjerketsjinst-op-tv-fan-31-maaie-2020-1000
Beste wandelaar, van harte welkom op de pagina van het Nijkleaster Juni Paad (NJP), de individuele wandeling als alternatief voor het jaarlijkse Nijkleaster Pinkster Paad. Je vindt hier het materiaal voor het NJP: een ochtendgebed in Nijkleaster-stijl als mogelijk begin voor je tocht. En het boekje met de routes en meer materiaal.
2. Boekje met materiaal:
In dit boekje beschrijven we de korte route van 5 km. en een langere route van 17 km. vanuit de kerk in Jorwert. Bij Nijkleaster wandelen we in het ritme van ‘stilte, besinning en ferbining’. We nodigen je uit om dit bij het Nijkleaster Juni Paad (NJP) ook te doen. In dit boekje krijg je teksten en vragen voor bezinning aangeboden.
Je kunt het Juni Paad ook thuis of elders wandelen. Zet een mooie route uit die past bij jouw eigen behoefte en mogelijkheden.
We vragen om een bijdrage in de kosten voor de organisatie van het NJP. Zou je €5 in het geldbakje in de kerk willen doen of overmaken op: NL02 ABNA 0541 4184 40 (Nijkleaster, Jorwert) o.v.v. NJP?
We wensen je namens Nijkleaster een prachtig Juni Paad toe!
Gé, Hanne, Hinne, Hylke, Gerrit, Mieke, Oeke, Saskia, Sietske en Wikje.
Vanaf dinsdag 2 juni ben je van harte welkom om het Nijkleaster Juni Paad te wandelen. Er is een korte route van 5 km. en een langere van 17 km. Beide zijn prachtig! Het materiaal (film en route) komt Pinkstermaandag op deze website te staan en ligt vanaf dinsdag 2 juni klaar in de kerk. Hierbij het filmpje ter introductie.
Ze waren eensgezind. Zo beschrijft de schrijver van het bijbelboek Handelingen de eerste christelijke gemeente, vlak na het Pinksterfeest (Handelingen 3). Toch moet die gemeente uit heel verschillende mensen bestaan hebben. Sommigen hadden Jezus van nabij gekend en konden uit eigen ervaring over hem vertellen. Anderen kwamen er nieuw bij, enthousiast door wat ze hoorden en zagen. Misschien is het beeld van eensgezindheid wel heel rooskleurig. Maar er zit vast een kern van waarheid in. Wat maakte hen zo eensgezind? Had het iets te maken met de ‘heilige geest’ die hen op het Pinksterfeest begeesterd had?
In deze fase van de Coronacrisis valt me op hoe verschillend mensen voelen en spreken over de situatie. Gisteren vertelde een bloemiste me dat haar winkel het alleen overleeft als de klanten zo snel mogelijk weer naar de stad komen. Vandaag sprak ik iemand die nauwelijks naar de uitvaart van zijn broer durft, vanwege zijn eigen kwetsbare gezondheid. Al die verschillende verhalen, al die verschillende perspectieven…
Een vraag om over te mijmeren vandaag: wat helpt jou om te kunnen bijdragen aan eensgezindheid?
In deze tijd van corona-uitdaging doet Marian Nijland iedere maandag een suggestie voor een Moment van Aandacht. Deze week over zingend aandacht schenken aan een ander.
Er wordt veel gezongen door ons; met een dreumes in huis hebben veel dagelijkse rituelen een eigen liedje gekregen. Bij het luier verschonen is een liedje ontstaan over een visje en bij het bedritueel hoort natuurlijk ‘slaap Imme slaap’. En al tijdens de zwangerschap en ook nu hoort ze mij regelmatig ‘Neem mij aan zoals ik ben’ zingen, vaak als ik haar gerust wil stellen.
En ook in ons dorp wordt regelmatig gezongen. In de adventstijd zingen we bij verschillende ouderen aan de deur kerstliederen. Ik herinner me nog goed de adventstijd van 2018. Mijn man en ik waren boven onze pasgeboren dochter aan het verzorgen en troosten, alles nog zo onwennig en nieuw. En toen hoorden we kerstliederen op straat, een groepje buren kwam zingend langs ons huis. Wat een gevoel van troost en verbondenheid gaf dat ons: we staan er niet alleen voor!
En vorig jaar kon ik zelf de deuren langs en meezingen. De gezichten van al die mensen, staand bij hun eigen voordeur, vol ontroering. Ik vergeet het niet meer.
Ook met verjaardagen zingen we elkaar toe. Op 18 april werd ik zelf door buren toegezongen, en door mijn familie via Skype. Wanneer je dit met aandacht doet, is het zoveel meer dan alleen een felicitatie.
Zing voor en met elkaar.
Hemelvaart. Morgen is het Hemelvaartsdag, misschien wel het meest onbegrepen feest van de christelijke kalender. Veertig dagen na de opstanding verdween Jezus van het toneel. Hij werd voor de ogen van zijn vrienden opgenomen in een wolk zodat ze hem niet meer zagen (Handelingen 1, 9). Iemands vertrek vieren met een jaarlijkse feestdag is eigenlijk best vreemd.
Hemelvaartsdag heeft te maken met achterblijven, achtergelaten worden. Tegelijk kun je ook zeggen dat Jezus ruimte maakt. Hij heeft zijn missie vervuld, het is nu aan ons. Leo Feijen schrijft in het boekje ‘Met zonder Jezus. Over Hemelvaart’ het volgende:
Je gaat hemelvaart beter begrijpen als je ouder wordt. Dan heb je wat meer meegemaakt: je hebt verdriet gehad, bent onrechtvaardig behandeld, bedrogen misschien, alleen gelaten… Net zoals de leerlingen bij de Hemelvaart van Jezus. Ze moesten het voor hun gevoel toen helemaal alleen doen. Het ultieme van Hemelvaart is voor mij dat je alleen wordt gelaten maar ontdekt dat je niet aan je lot wordt overgelaten. Jezus is niet meer onder ons maar we staan er toch niet alleen voor.’
Zou je bij de bezinning op woensdag, misschien tijdens een kuier, willen nadenken over wat dit voor jou betekent? Wat voel jij bij achterblijven, loslaten, ruimte krijgen?
In deze tijd van corona-uitdaging doet Marian Nijland iedere maandag een suggestie voor een Moment van Aandacht.
Het gewone leven komt langzaam weer op gang. Ik merk dat ik het jammer vind. Ik mis weinig. Een lege agenda, klein leven met z’n drieën, nauwelijks de auto gebruiken, weinig op de klok kijken. Het doet mij goed. Ik heb behoefte aan stilte en ruimte voor mezelf. En wanneer ik wel met iemand afspreek, kan ik hier ook bewust aandacht aan schenken.
Ik mijmer deze dagen over wat ik mee wil nemen uit deze tijd en hoe. Hoe wil ik leven? Want het leven wacht niet. Na een auto ongeluk in 2007 werd ik gedwongen scherpe keuzes te maken, omdat mijn lijf daarom vroeg. En nu houdt de vraag ‘hoe wil ik leven?’ mij opnieuw bezig. Wat is voor mij van waarde? Wat wil ik echt doen? Mooie maar ook lastige vragen. Want wat doe ik dan niet en tegen wie zeg ik nee? En durf ik dat.
Natuurlijk kan ik het leven zoals het was tijdens de lockdown voortzetten. Maar eerlijk gezegd vind ik het een stuk makkelijker om al die dingen buitenshuis niet te doen, als niemand het doet. Ik merk dat er nu elke dag keuzes op me af komen als: ga ik wel of niet door met yogales, ga ik nu wel of niet starten met de dreumesgroep voor onze dochter.
Ik besluit in ieder geval nu niet alles weer op te pakken. En het kleine leven nog voort te zetten. Ik wil het goede van deze periode behouden, en ik ben ook voorzichtig en benieuwd naar de gevolgen van deze toegenomen activiteiten voor ons allemaal.
Misschien voel jij ook de behoefte om niet op de oude voet verder te gaan. Wat mij helpt is om te schrijven over wat ik mee wil nemen. Of er creatief mee bezig te zijn, bijvoorbeeld in de vorm van een collage (zie foto).
Kleasterkuier (Tevoorschijn halen, 13 mei 2020)
Gisteren bespeurde ik een gevoel van heimwee bij mezelf. Heimwee naar ons kennismakingsrondje in de Voorkerk, elke woensdagochtend. Met een kommetje koffie of een glas thee in de hand beantwoorden we om de beurt een eenvoudige vraag, soms een luchtige, soms wat serieuzer. Van ‘Wanneer ben je voor het laatst naar de kapper geweest?’ tot ‘Wat heeft jou afgelopen week vreugde gebracht?’ Ik vind het mooi hoe ieder iets eigens uit zichzelf tevoorschijn haalt en aan de anderen laat zien.
Dat bracht me bij een korte bijbeltekst (Matteüs 13:52). Jezus heeft het daarin over mensen die ‘leerlingen van het Koninkrijk van de hemel zijn geworden’, mensen zoals jij en ik dus, die er naar verlangen om zo samen te leven als God het voor ogen heeft. Jezus zegt: deze leerlingen lijken op ‘een huismeester die uit zijn voorraadkamer nieuwe en oude dingen tevoorschijn haalt’.
Welke nieuwe en oude dingen wil jij vandaag uit je voorraadkamer tevoorschijn halen? Misschien wil je ze ook aan iemand laten zien!
In deze tijd van corona doet Marian Nijland iedere maandag een suggestie voor een moment van aandacht.
Kun je je een eigen ervaring herinneren van bevrijding, van verbondenheid met alles en iedereen? Naar aanleiding van bovenstaande vraag voor de kleaster-kuier afgelopen woensdag kwamen er twee ervaringen van mijzelf in me op. Ervaringen van aandacht schenken aan je innerlijk.
Voordat ik naar Friesland verhuisde voor de liefde, woonde ik een aantal jaren op het platteland in de Achterhoek. Alleen, in het huis van mijn grootouders, die hier vroeger een boerderij hadden. Aan de rand van het bos, keek ik uit op weilanden en een paar huizen. In het begin was ik bang wanneer het donker was.
In die tijd startte een buurvrouw een Mindfulness training. Na een fijne avond mediteren in kleine groep liep ik in het donker naar huis. Normaal liep ik dan gespannen, oplettend door het bos. Die avond was ik helder, aanwezig. Ik voelde hoe ik contact kon maken met vertrouwen. Ik kon me verbinden met alle fijne mensen die hier wonen. Ik genoot van het donker, de stilte, van de ervaring.
Een andere ervaring was ook in die tijd, wonende op het platteland. Ik wandelde daar meerdere keren per dag, en een van mijn rondjes was door een prachtig oud bos. Ik had ook een favoriet plekje in dit bos: een beukenboom met wijde takken. Ik leunde er weleens een tijdje tegenaan. Op een middag, de zon scheen door de bomen, de beukentakken wiegden zachtjes op de wind, voelde ik me zo verbonden met het bos. Met de bomen, de aarde, de zon, ik voelde me onderdeel van een groter geheel.
4 en 5 mei, Dodenherdenking en Bevrijdingsdag, zijn achter de rug. Er valt veel te zeggen en te denken over de toespraken van Aron Grunberg en Koning Willen Alexander tijdens de 4-mei herdenking. Beiden wijzen op het feit dat wij andere (groepen) mensen snel kunnen stigmatiseren, in een hoek zetten en buitensluiten. En dat we vaak niet moedig genoeg zijn om ons daartegen uit te spreken en te verzetten.
De monnik Thomas Merton had op 18 maart 1958 een bevrijdende ervaring, alsof hij ontwaakte uit een droom van afgescheidenheid:
In Louisville, op de hoek van Fourth en Walnut Street, midden in het winkelcentrum werd ik ineens overweldigd door het besef dat ik van al die mensen hield, dat zij bij mij hoorden en ik bij hen, dat wij geen vreemden voor elkaar konden zijn, ook al kenden wij elkaar niet. Het was alsof ik ontwaakte uit een droom van afgescheidenheid, van valse zelf-afzondering in een aparte wereld, de wereld van verzaking en vermeende heiligheid. De hele illusie van een afgezonderd, heilig bestaan is een droom.
Dat gevoel bevrijd te zijn van een denkbeeldig verschil was voor mij zo’n opluchting en zo’n vreugde, dat ik bijna hardop moest lachen. En mijn vreugde kan misschien het best worden weergegeven met deze woorden: ‘God zij dank, God zij dank dat ik net zo ben als andere mensen, ik ben gewoon maar een mens tussen andere mensen. Er bestaan geen vreemden.’
Als vraag ter bezinning voor vandaag: Kun je je een eigen ervaring herinneren van bevrijding, van verbondenheid met alles en iedereen?
In deze tijd van corona-uitdaging doet Marian Nijland, vaste gast bij Nijkleaster en aandachtschenker, iedere maandag een suggestie voor een moment van aandacht. Voor vandaag, 4 mei, een gedicht van Willem Wilmink over Ben Ali Libi.
Op een lijst van artiesten, in de oorlog vermoord, staat een naam waarvan ik nog nooit heb gehoord, dus keek ik er vol verwondering naar: Ben Ali Libi. Goochelaar. Met een lach en een smoes en een goocheldoos en een alibi dat-ie zorgvuldig koos, scharrelde hij zijn kost bij elkaar: Ben Ali Libi, de goochelaar. Toen vonden de vrienden van de Weduwe Rost dat Nederland nodig moest worden verlost van het wereldwijd joods-bosjewistisch gevaar. Ze bedoelden natuurlijk die goochelaar. Wie zo dikwijls een duif of een bloem had verstopt, kon zichzelf niet verstoppen, toen er hard werd geklopt. Op straat stond een overvalwagen klaar voor Ben Ali Libi, de goochelaar. In 't concentratiekamp heeft hij misschien zijn aardigste trucs nog wel eens laten zien met een lach en een smoes, een misleidend gebaar, Ben Ali Libi, de goochelaar. En altijd als ik een schreeuwer zie met een alternatief voor de democratie, denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar voor Ben Ali Libi, de goochelaar. Voor Ben Ali Libi, die arme schlemiel, hij ruste in vrede, God hebbe zijn ziel. (Willem Wilmink)
‘Ga terug naar je cel en je cel zal je alles leren.’
Uit de de 4e eeuw na Christus zijn korte verhaaltjes overgeleverd over de mensen die als kluizenaar in de woestijn gingen wonen om hun leven aan God te wijden. Dit verhaaltje gaat over zo’n kluizenaar. Hij worstelt ergens mee en gaat naar de oude, wijze abt Mozes om advies.
Een broeder kwam bij abt Mozes en vroeg van hem een woord. De grijsaard zei hem: ‘Ga terug naar je cel en je cel zal je alles leren.’
Dat was vast geen gemakkelijke raad voor die broeder. Hij wordt teruggestuurd naar zijn cel, zijn eigen huisje. Maar daar, tussen vier muren, kan hij zichzelf en zijn eigen onrust niet ontvluchten.
Wij zitten dan wel niet in een kloostercel, maar zijn meer dan anders gebonden aan huis. Een vraag om over te mijmeren, thuis of als je een luchtje schept: wat leert het vele thuis-zijn jou?
In deze tijd van corona doet Marian Nijland, vaste gast bij Nijkleaster en aandachtschenker, iedere maandag een suggestie voor een moment van aandacht.
Voor ons is dit een heel rustige tijd. We zijn gezond, we werken beide momenteel niet en hoeven geen thuisonderwijs te geven. Een lege agenda. Er is veel tijd met z’n drieën, en ook tijd alleen. En het bijzondere is: waar we ‘pre-Corona’ soms naar werden van wonen op 60 m2, gaat dat nu verrassend goed. Er is meer ruimte ontstaan. Onze dagen hebben een vast ritme gekregen, rondom de dutjes van onze dochter.
Ik merk dat de rust en stilte mij goed doen. Ik ben meer ontspannen. Ik ben me meer bewust van wat er in mij omgaat. Ik voel dat ik dit nodig heb. Misschien juist door de lege agenda, en doordat het ‘mag’, merk ik dat mijn emmertje vol zit. Ik kan weinig prikkels hebben.
Wanneer ik dit opmerk, voel ik eerst weerstand en verzet. Ik deel het gevoel met anderen. En nadat er tranen stromen, komt er weer rust. Ik maak weer verbinding met mezelf, het is stiller in mij. Dit is blijkbaar wat ik nu nodig heb, en ik mag het mezelf geven.
Aandacht schenken aan jezelf, een hele kunst.
In deze periode na Pasen wordt het Bijbelverhaal gelezen uit Johannes 21, 1-14. Het gaat over de vrienden van Jezus, die na zijn dood zich teleurgesteld weer wijden aan hun oude leven: vissen. Maar ondanks al hun inspanningen levert het geen vangst op. Het leven wordt beschreven als een tekort. Die nacht moeten ze hun (levens)netten over een andere boeg gooien. De volgende ochtend staat er iemand, het blijkt Jezus te zijn, op de wal. Hij staat bij een houtskoolvuur met brood en vis. En hij vraagt of ze van de vis willen halen die ze gevangen hebben. Dan zegt hij: ‘Kom en eet.’
Wie weet maak je vandaag je eigen kleaster-kuier? Of mijmer je liever thuis of in de tuin? Bij dit Bijbelgedeelte schilderde de Chinese kunstenaar He Qi het bijgevoegde schilderij. Ter bezinning vandaag: ‘Wat zie je in het schilderij? Waar blijft je aandacht bij hangen? Op welke manier gaat het in dit verhaal en dit schilderij over jou?’
De komende tijd doet Marian Nijland, vaste gast bij Nijkleaster en aandachtschenker, iedere maandag een suggestie voor een moment van aandacht.
In onze voortuin staat een minibieb. Boeken in een kastje die mensen kunnen lenen en ruilen. Dat regelt zichzelf en er wordt veel gebruik van gemaakt. Dit kastje gebruik ik ook als aandachtschenker. Ik creëer belevenissen die zorgen voor verbinding en klein geluk. Ik leg er kaartjes in, die mensen mogen meenemen.
Tweede Paasdag, ik stond om zes uur op met onze dochter en na een fles en een ontbijt maakten we samen nieuwe kaartjes. Eerst de complimentenkaartjes: een compliment is een knuffel voor de ziel. Vis er een uit, voor jezelf of voor een ander. Want ieder compliment is een cadeau. Een moment van oprechte aandacht. En dat kan ook voor jezelf zijn.
Dit zijn kaartjes met ‘jij bent mooi’, ‘je maakt mijn dag fijner’, ‘jouw glimlach staat je goed’ of ‘ik vind het fijn dat ik je kan vertrouwen’. Daarna de ‘wat heb ik nu nodig kaartjes’: geef jezelf wat je nu nodig hebt. Bijvoorbeeld: rustdag, 3 uur me-time, wandelen, ideeën dag. Onze dochter vond het leuk om te zien wat mama maakte en deed ijverig de kaartjes in het bakje. Toen papa beneden kwam waren wij bijna klaar. Imme had net het kaartje ‘jij bent lief voor mij’ in haar hand en gaf die spontaan aan hem. Alsof ze wist dat het klopte.
Kleasterkuier 15 april 2020. Twee in donker gehulde mensen zijn op weg. Een derde voegt zich bij hen en weet met zijn woorden hun hart te raken. Pas later, als deze vreemdeling met hen het brood deelt, herkennen ze in hem Christus, de Opgestane.
Dit verhaal van de Emmaüsgangers staat model voor wat tijdens een kleasterkuier kan gebeuren. We lopen samen op, spreken van hart tot hart en soms worden ineens onze ogen geopend voor wat naar het leven leidt.
Een vraag om over te mijmeren of in gesprek te gaan: waar om je heen herken jij ‘opstanding’? Het schilderij ‘de Emmaüsgangers’ is van Janet Brooks-Gerloff en hangt in een klooster in Kornelimünster (Duitsland).
Wij kunnen in deze periode van Corona-crisis de Paasweek niet samen vieren. Daarom schrijven wij als voorgangers van de gemeente Westerwert en Nijkleaster een meditatie voor Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en voor Paaszondag. Wij schrijven de meditatie bij een afbeelding uit de Redbad-tsjerke in Jorwert. Wij hopen dat je de rust en stilte zult kunnen vinden bij het bekijken van de afbeelding en het lezen van de meditatie. De Nederlandstalige versie staat hieronder.
Meditaasje foar Peaskesnein 2020 (troch ds. Hinne Wagenaar)
‘Hâld my net beet’
Wannear’t Maria fan Magdala op de tredde dei yn de grêftún om Jezus syn lichem siket, moetet sy de opstiene Hear. En de earste wurden dy’t Jezus dan sprekt binne ‘Hâld my net beet’. It binne wurden dy’t har ferbjustere hawwe moatte. Wat hie se oars wollen, as him om ’e hals te fleanen, te omearmjen en te freegjen: ‘Bisto it echt? Is opstanning wier mooglik?’ Jezus syn wurden ‘Hâld my net beet’ klinke kâld en ôfstanlik.
Ik kin dy wurden op it stuit, yn dizze tiid fan Corona-ôfstân, eins net goed ferneare. Ik wol neat oars as Peaske fiere, myn siel skreaut om mienskip! Ik wol de minsken om ’e hals fleane, omearmje en freegje: ‘Is it wier, is opstanning echt mooglik?’ Dan ha ik gjin ferlet fan wurden as ‘Hâld my net beet’.
Gewoanwei komme wy op Peaskesneintemoarn om 06.00 oere by elkoar op it hôf, de grêftún fan de Jorwerter tsjerke. It is noch tsjuster, in houtfjoer baarnt. De minksen skikke om it fjoer hinne. It is stil, wy harkje nei de lofsang fan de fûgels dy’t sjonge by it lemieren. Wannear’t de klok 6 oere slacht, sjonge wy ‘Meitsje in fjoer yn ’e tsjustere nacht, en nim alle bangens wei.’ De nije Peaskekears wurdt oanstutsen oan it fjoer en wy gean de noch tsjustere tsjerke yn. Dan wurdt it ljocht oan elk trochjûn en ljochtet it op yn tsjerke. Der klinke lieten en lêzingen. Wy komme gear rûn it doopfont en wurde nûge om ús doop of ús libben te fernijen troch de hân troch it wetter te heljen. Oan de ein fan dizze earste, betide, tsjinst fiere wy Peaske troch it noch keale krús moai te meitsjen mei blommen. It fersierde krús symbolearret de omkear fan triennen nei treast, fan fertriet nei laitsjen. En dan is der iten: aaien en Peaskebôle. En foar de twadde tsjinst út is der in Peaskekuier. De dielnimmers komme optein werom. Wy binne bliid, omearmje elkoar en fiere it feest fan de opstanning. De Hear is wierlik opstien! Wy hâlde elkoar fêst en litte net los!
Mar wat moatte wy dan mei dy wurden: ‘Hâld my net beet’? Wêrom seit Jezus soks tsjin Maria fan Magdala? Wat is de ferburgen wiisheid?
Yn it Johannes-evangeelje (haadstik 20) wurdt beskreaun hoe’t Maria fan Magdala nei de grêftún tagiet en sjocht dat de stien foar it grêf weihelle is. Se is der kapot fan en skriemt. En tsjin elk dy’t it mar hearre wol seit se: ‘Se hawwe de Heare út it grêf weihelle en wy witte net wêr’t se him dellein hawwe.’ Dat seit se tsjin de oare learlingen. Dat seit se tsjin de twa ingels yn it grêf. En dat seit se tsjin de túnman dy’t har freget ‘wêrom skriemsto?’ Maria tinkt dat it grêf leechstellen is. Troch har fertriet kin se net sjen dat der ingels binne om har te helpen of dat de túnman Jezus sels is. Sy is fiksearre op it deade lichem fan Jezus. Troch har triennen kin se net helder sjen, is har blik fertroebele.
Dat is folslein logysk, sá ferslein is sy troch de moard op Jezus, troch de hurdheid fan it libben. Jezus moat har wekker skodzje en neamt har namme: ‘Maria’. Ik stel my foar dat Jezus it hast útskreaut: ‘Maria, kom út dyn fertriet wei, sjoch mei nije eagen. Ik bin opstien en libje. It kwea hat it net foar it sizzen, de dea hat net it lêste wurd!’ En dan stiet letterlik yn de evangeelje-tekst: ‘Maria draaide har om.’ Dit is de omkear, dit is de bekearing fan Maria.
Mar tagelyk, it is hast ûnminsklik, mei Maria Jezus net beethâlde. Se moat har net fêstklampe oan Jezus. Want it giet net om Jezus, hoe nuver dat miskien ek klinkt. It giet net om Jezus, mar om it boadskip foar de wrâld. Jezus moat net fêsthâlden wurde, net opslúten wurde yn tsjerken, net ynkapsele wurde yn dogma’s. Syn befrijende ferhaal moat libbe wurde, moat ferkundige wurde: it goede sterker as it kwea, leafde sterker as haat, ljocht sterker as tsjuster, libben sterker as dea. Dêrom stjoert Jezus Maria nei har freonen ta om dit blide boadskip te bringen. Sy is de earste apostel!
Miskien is dat de betsjutting fan ‘Hald my net beet’? Maria hoeft no net mear te sykjen om Jezus syn lichem. Sy hoeft ek net foar Jezus te soargjen. Sy mei no sels opstean. Har skriemen mei feroarje yn laitsjen. Soms is dit proses fan omkearing in iensum proses. Maria mei Jezus loslitte en keart har nei de wrâld ta om it ferhaal fan Jezus sels te libjen en it oan oaren te fertellen. En wy meie dat mei har dwaan. Wy omearje it goede en de leafde. Hâlde beet en litte net los! Wy fleane it ljocht en it libben om ’e hals. Hâlde beet en litte net los!
Wannear’t wy mei Peaske it krús fersiere as symboal fan it feest fan de opstanning dan sjonge wy dêr steefêst it liet by dat skreaun is troch biskop Tutu. Dit liet giet oer de kearn fan ús leauwe: ‘Hy hat oerwûn. Hy hat oerwûn. Syn leafde draacht ús’! Wy hoeve Jezus net beet te hâlden, mar meie ús drage litte troch syn leafde.
Goodness is stronger than evil; love is stronger than hate; light is stronger than darkness; life is stronger than death. Victory is ours, victory is ours through him who loved us. (Tekst: Desmond Tutu; muzyk © 1997 WGRG, Iona Community, Glasgow G2 3DH, Scotland oersetting © 2008 KFFB)
Meditatie voor Paaszondag 2020 (door ds. Hinne Wagenaar)
‘Houd mij niet vast’
Wanneer Maria van Magdala op de derde dag in de graftuin zoekt om het lichaam van Jezus, ontmoet zij de opgestane Heer. En de eerste woorden die Jezus dan spreekt zijn: ‘Houd mij niet vast’. Die woorden moeten Maria verbijsterd hebben. Wat had ze immers anders gewild dan hem om de hals te vliegen, te omarmen en te vragen: ‘Ben jij het echt? Is opstanding werkelijk mogelijk?’ Jezus’ woorden ‘Houd mij niet vast’, klinken koud en afstandelijk.
Ik kan die woorden op dit moment, in deze tijd van corona-afstand-houden, eigenlijk niet goed verdragen. Ik wil niet anders dan Pasen vieren, mijn ziel schreeuwt om ‘mienskip’, gemeenschap. Ik wil de mensen om de hals vliegen, omarmen en vragen: ‘Is het waar, is opstanding echt mogelijk?’ Ik heb nu geen behoefte aan woorden als ‘Houd mij niet vast’.
Gewoonlijk komen wij op Paaszondagmorgen om 06.00 uur bij elkaar op het kerkhof, de graftuin van de Jorwerter kerk. Het is nog donker, een houtvuur brandt. De mensen verzamelen rondom het vuur. Het is stil, wij luisteren naar de lofzang van de vogels bij het ochtendgloren. Klokslag 6 uur zingen wij ‘Meitsje in fjoer yn ’e tsjustere nacht, en nim alle bangens wei.’ (Zuiver vlam, verdrijf met je licht de angsten van ons hart). De nieuwe Paaskaars wordt ontstoken aan het vuur en wij gaan de nog donkere kerk in. Dan wordt het licht gedeeld en licht de kerk op. Er klinken liederen en lezingen. Wij maken een kring rondom het doopvont en worden genodigd om onze doop of ons leven te vernieuwen door de hand door het water te halen. Aan het slot van deze eerste, vroege, dienst vieren wij Pasen door het nog kale kruis mooi te maken met bloemen. Het versierde kruis symboliseert de omkeer van tranen naar troost, van verdriet naar lachen. En dan is er eten: eieren en paasbrood. Voorafgaand aan de tweede dienst is er een paaskuier. De deelnemers komen opgetogen terug uit de weilanden. We zijn blij, omarmen elkaar en vieren het feest van de opstanding. De Heer is waarlijk opgestaan. Wij houden elkaar vast en laten niet los!
Maar wat moeten wij dan met die woorden: ‘Houd mij niet vast’. Waarom zegt Jezus dit tegen Maria van Magdala? Wat is de verborgen wijsheid?
In het Johannes-evangelie (hoofdstuk 20) wordt beschreven hoe Maria naar de graftuin toegaat en ziet dat de steen voor het graf is weggehaald. Ze is er kapot van en huilt. En tegen een ieder die het maar horen wil zegt ze: ‘Ze hebben de Heer uit het graf weggehaald en wij weten niet waar ze hem nu hebben neergelegd’. Dat zegt ze tegen de andere leerlingen. Dat zegt ze tegen de twee engelen in het graf. Dat zegt ze tegen de tuinman die haar vraagt ‘Waarom huil je?’ Maria denkt dat het graf leeggeroofd is. Door haar verdriet kan ze niet zien dat er engelen zijn om haar te helpen of dat de tuinman Jezus zelf is. Ze is gefixeerd op het dode lichaam van Jezus. Vanwege haar tranen kan ze niet helder kijken, is haar blik vertroebeld.
Dat is overigens volslagen logisch, zij is zó verslagen door de moord op Jezus, door de hardheid van het leven. Jezus moet haar wakker schudden en noemt haar dan bij de naam: ‘Maria’. Ik stel mij voor dat Jezus het bijna uitschreeuwt: ‘Maria, kom uit je verdriet vandaan, kijk met nieuwe ogen. Ik ben opgestaan en leef. Het kwaad heeft het niet voor het zeggen, de dood heeft niet het laatste woord!’ En dan staat er letterlijk in de tekst van het evangelie: ‘Maria draaide zich om.’ Dit is de omkeer, dit wijst op de bekering van Maria.
Maar tegelijk, het is bijna onmenselijk, mag Maria Jezus niet vasthouden. Ze mag zich niet vastklampen aan Jezus. Want het gaat niet om Jezus, hoe vreemd dat misschien ook klinkt. Het gaat niet om Jezus, maar om de boodschap voor de wereld. Jezus moet niet vastgehouden worden, niet opgesloten worden in kerken, niet ingekapseld worden in dogma’s. Zijn bevrijdende verhaal moet geleefd worden, moet verkondigd worden: het goede sterker dan het kwaad, liefde sterker dan haat, licht sterker dan donker, leven sterker dan dood. Daarom stuurt Jezus Maria naar haar vrienden toe om deze blijde boodschap te delen. Zij is de eerste apostel!
Misschien is dat de betekenis van ‘Houd mij niet vast’? Maria hoeft nu niet meer te zoeken naar het lichaam van Jezus. Zij hoeft ook niet meer voor Jezus te zorgen. Zij mag nu zelf opstaan. Haar huilen mag tot lachen veranderen. Soms is dit proces van verandering een eenzaam proces. Maria mag Jezus loslaten en (be)keert zich naar de wereld toe om het verhaal van Jezus nu zelf te leven en aan anderen te verkondigen. En wij mogen dat met haar mee doen. Wij omarmen het goede en de liefde. Houden vast en laten niet los! Wij vliegen het licht en het leven om de hals. Houden vast en laten niet los!
Wanneer wij met Pasen het kruis versieren als symbool van het feest van de opstanding dan zingen wij daarbij steevast het lied dat geschreven is door bisschop Tutu. Het lied gaat over de kern van ons geloof: ‘Victory is ours, victory is ours through him who loved us.’ In het Fries vertaald als: ‘Hy hat oerwûn. Hy hat oerwûn. Syn leafde draacht ús.’ Wy hoeven Jezus niet vast te houden, maar mogen ons laten dragen door zijn liefde: ‘Syn leafde draacht ús’.
Goodness is stronger than evil; love is stronger than hate; light is stronger than darkness; life is stronger than death. Victory is ours, victory is ours through him who loved us. (Tekst: Desmond Tutu; muzyk © 1997 WGRG, Iona Community, Glasgow G2 3DH, Scotland)
Wij kunnen in deze periode van Corona-crisis de Paasweek niet samen vieren. Daarom schrijven wij als voorgangers van de gemeente Westerwert en Nijkleaster een meditatie voor Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en voor Paaszondag. Wij schrijven de meditatie bij een afbeelding uit de Redbad-tsjerke in Jorwert. Wij hopen dat je de rust en stilte zult kunnen vinden bij het bekijken van de afbeelding en het lezen van de meditatie.
Meditatie voor Stille Zaterdag 2020 (door ds. Saskia Leene)
‘Erbij blijven’
Als er iemand gestorven is, hoe goed is het dan dat er handen zijn die weten wat te doen: handen die verzorgen, handen die organiseren, handen die troost bieden. Na de dood van Jezus is het Jozef van Arimatea die uit de schaduw naar voren stapt en deze taak op zich neemt. Hij vraagt Pilatus om het lichaam van Jezus en legt het in het rotsgraf dat hij eerder voor zichzelf had laten uithouwen. In alle ontreddering doet hij wat nu nodig is. Hij draagt zorg voor Jezus’ lichaam.
Als er iemand gestorven is, is ook iets anders nodig en goed. Het evangelie volgens Matteüs besluit het relaas over de graflegging door Jozef van Arimatea met één onopvallend zinnetje:
Maria uit Magdala en de andere Maria bleven achter, ze waren tegenover het graf gaan zitten
Het is precies dit zinnetje waarop het slotkoor uit de Mattheüs-Passion is gebaseerd, ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder.’ Daarover ging de meditatie voor Goede Vrijdag van Hinne Wagenaar gisteren. Hij richtte onze blik op het leed en onrecht in de wereld van nu en op ons verlangen naar opstaan daaruit. Maar zover is het nog niet. Vandaag, Stille Zaterdag, wil ik verwijlen bij het stil zijn en het wachten zelf.
De twee vrouwen blijven bij het graf. Met tranen of zonder, dat vertelt Matteüs niet. Ze zitten daar. Ze doen niks. Waarom zouden ze blijven? Wat zoeken ze? Wat heeft het voor zin? Als je het wel eens hebt meegemaakt, het sterven van iemand dichtbij je, dan weet je dat die vragen er helemaal niet toe doen. Erbij blijven, wachten, stil vallen ten overstaan van iemands dood: het is nodig, al zou je het willen ontvluchten. Het is goed, ook al is het inverdrietig. Want zo blijf je de dode nabij. En hoe tegenstrijdig het ook klinkt, het is de enige manier om jezelf nabij te blijven en uiteindelijk het leven terug te vinden. Alleen door het verdriet heen kan er weer vreugde komen. Alleen via het neerzitten kun je weer opstaan.
Jozef van Arimatea en de beide Maria’s laten twee manieren zien van omgaan met de dood en met andere moeilijke situaties, de weg van het doen en de weg van het zijn. Nu de wereld op zijn kop staat door de coronacrisis, zijn beide wegen belangrijk, voor de wereld en voor ons eigen leven. Het is hartverwarmend hoe talloze mensen hun handen uit de mouwen steken en zich inzetten. Handen die verzorgen, handen die organiseren, handen die troosten. Dat is de weg van het doen. Om met Judith Herzberg te spreken:
(...) wat zou het loodzwaar tillen zijn wat een gezwoeg als iedereen niet iedereen ter wille was als iedereen niet iedereen op handen droeg.
Trouwens, niet alleen in actie komen voor anderen, ook jezelf goeddoen is extra nodig, nu we meer thuis zitten, misschien meer alleen zijn, of meer onrust en zorgen hebben.
De andere weg, de weg van het zijn, loopt minder in het oog maar is net zo noodzakelijk. Wat gebeurt er allemaal, met de wereld, met mijn leven, met mijn binnenkant? Wat wordt er in mij losgewoeld nu zoveel dingen zijn stilgevallen? Hoe ben ik, in deze tijd? De weg van het zijn zegt: laat dat alles er maar zijn en ga erbij zitten. Kijk het aan, met mildheid. Je hoeft niet weg te vluchten. Blijf ademhalen. Vertrouw je, met alles wat er in je is, toe aan de Ene.
Hoe ik ook ben in donker gehuld, nog wacht mij de morgen. Hoe ik ook ben verloren geraakt, nog draagt mij een engel. Hoe ik ook ben geworden tot niets, nog ziet mij die Ene. (Hein Stufkens)
Wij kunnen in deze periode van Corona-crisis de Paasweek niet samen vieren. Daarom schrijven wij als voorgangers van de gemeente Westerwert en Nijkleaster een meditatie voor Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en voor Paaszondag. Wij schrijven de meditatie bij een afbeelding uit de Redbad-tsjerke in Jorwert. Wij hopen dat je de rust en stilte zult kunnen vinden bij het bekijken van de afbeelding en het lezen van de meditatie. De Nederlandstalige versie staat op blz. 3-4.
Meditaasje foar Goed Freed 2020 (troch ds. Hinne Wagenaar)
‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’
Sa klinke de wurden fan it slotkoar fan de Matthäus Passion: ‘Wy geane skriemend sitten en roppe Jezus yn it grêf ta: rêst sêft.’ It binne emosjoneel beladen wurden want Jezus is krekt yn it grêf lein en syn ferhaal liket út. Sy gean der skriemend by sitten en sjogge ferslein ta.
Op deselde wize is it doovjen fan de Peaskekears op Goed Freed ek sa’n emosjoneel beladen momint. Yn de tsjinst fan Goed Freed wurdt neffens de tradysje fierder lêzen op it plak dêr’t it Bibelferhaal op Wite Tongersdei ophâlden is: ‘Doe lieten de learlingen Him allegear yn ’e steek en naaiden út’. Dan folgje de ferhalen oer Jezus syn ferhoar, marteling en krúsiging. En wannear’t de wurden ‘Mar Jezus joech nochris in lûde skreau en stoar’ klonken hawwe, dan komt in diaken nei foaren en dovet de Peaskekears. Op de foto sjogge wy dat moment fêstlein. De reek kringelet noch omheech. It is dan in skoft mûsstil, de minsken hâlde de siken yn.
Goed Freed is in dei fan triennen, fan emoasje en fan fertriet. Dat wie sa yn Jezus syn tiid. Jezus wie mei syn freonen en freondinnen op ’en paad gien sykjend nei in nije wrâld, it Keninkryk fan God. Dat soe in wrâld wurde fol fan leafde en akseptaasje, fol fan frede en gerjochtigheid foar alle minsken. Underweis bliek dat de tsjinstân hieltyd grutter waard. Sawol de religieuze as de politieke lieders wienen bang foar feroaringen en foar machtsferlies. Jezus moast dêrom útskeakele wurde. Syn ferhaal, dêr moast in ein oan komme. Se mienden dat it grêf in goede karantêne foarme om dizze ‘sykte’ foar altyd it swijen op te lizzen. Logysk dat Jezus syn freonen ferslein wienen en dat se skriemend by it grêf sieten. Rêft sêft, Jezus…
Goed Freed is in dei fan triennen, fan emoasje en fertriet. Dat is hjoed-de-dei ek sa. Dit jier is it net sa yngewikkeld om de emoasje te beneamen. Yn dizze tiid fan ’e Korona-krisis gean ús gedachten út nei de famyljes fan de minsken dy’t ferstoarn binne. Tinke wy oan de minsken dy’t siik binne, oeral op ierde. Stean wy stil by de minsken yn it sikehûs en yn ’e soarch. Libje wy mei mei minsken dy’t slim soargen hawwe oer har wurk of ûndernimming. It binne nuvere tiden en it skriemen stiet ús neier as it laitsjen.
Mar ek los fan de Korona-krisis binne der genôch soargen. Al folle langer ha wy te krijen mei in Klimaat-krisis. Grutte soargen binne der oer de skepping, ús mem de ierde. Ek hjoed-de-dei sykje wy as neifolgers fan Jezus om in nije wrâld. Om in wrâld fan leafde en akseptaasje, fan frede en gerjochtigheid. En dat fertale wy yn ús tiden nei de soarch om ’e skepping. Wy sykje nei wegen foar it behâld fan it ferskaat fan planten, bisten en minsken op dizze iene ierde. Faak steane de religieuze en politieke lieders yn it paad. Bang foar feroaringen en bang foar machtsferlies. Logysk dat wy hjoed-de-dei ek mei regelmaat ferslein binne en skriemend ús deljouwe.
‘Wir setzen uns mit tränen nieder’, de Peaskekears wurdt dôve. Dit binne de rituele symboalen fan Goed Freed. ‘Moat dat beneamd wurde, moat soks no sein wurde? Der is ommers al safolle fertriet. Fertel leaver in posityf ferhaal.’ Dy reaksje ha ik wolris krigen en ik begryp it ek wol. De beweging fan Peaske giet lykwols net yn in rjochte line omheech, mar giet troch de dea hinne. Om ta fernijing te kommen, moatte wy it âlde efter ús litte. Ek yn ússels! Om ta nij libben te kommen, moatte wy ôfskied nimme fan it âlde. Om in nije wrâld te krijen, moat it ûnrjocht yn it grêf efterbliuwe. Om de wei yn ’e rjochting fan in nij libben of fan in nije wrâld te gean, moatte wy it âlde dus ûnder eagen komme. En dan binne dy eagen fol mei triennen. Dy triennen binne goed, se suverje ús siel, se louterje ús libben.
‘Segene: wa’t treurje, want se sille treaste wurde’, sei Jezus yn syn earste preek op ’e berch oan it begjin fan it Mattéusevangeelje. Op dizze Goed Freed treurje wy, ‘setzen wir uns mit Tränen nieder’ om ’e Korona-krisis, om ’e klimaatskrisis en om al it oare fertriet yn ús libben. Mar wy sjogge út nei de omkear, nei de treast dy’t komt. Hjoed is dat noch net oan ’e beurt. Earst komt de stilte en it wachtsjen fan Stille Sneon. Wy wachtsje op ’e tredde dei, sjogge út nei de treast fan Peaske!
Meditatie voor Goede Vrijdag 2020 (door ds. Hinne Wagenaar)
‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’
Zo klinken de woorden van het slotkoor van de Matthäus Passion: ‘Huilend gaan wij zitten en roepen Jezus in het graf toe: rust zacht.’ Het zijn emotioneel beladen woorden want Jezus is zojuist in het graf gelegd en zijn verhaal lijkt over en uit. Zij gaan er huilend bij zitten en kijken verslagen toe.
Op dezelfde manier is het doven van de Paaskaars op Goede Vrijdag zo’n beladen moment. In de dienst van Goede Vrijdag wordt volgens de traditie verder gelezen vanaf de plek waar de Bijbellezing op Witte Donderdag gestopt is: ‘Daarop lieten alle leerlingen hem in de steek en vluchtten weg.’ Dan volgen de verhalen van Jezus’ verhoor, marteling en kruisiging. Wanneer tenslotte de woorden ‘Nog eens schreeuwde Jezus het uit, toen gaf hij de geest’, dan komt een diaken naar voren en dooft de Paaskaars. Op de foto zien we dat moment vastgelegd. De rook stijgt nog omhoog. Het is een poos muisstil in de kerk, iedereen houdt de adem in.
Goede Vrijdag is een dag van tranen, van emotie en van verdriet. Dat was zo in Jezus’ tijd. Jezus was met zijn vrienden en vriendinnen op weg gegaan, zoekend naar een nieuwe wereld, het koninkrijk van God. Dat zou een wereld worden vol van liefde en acceptatie, vol van vrede en gerechtigheid. Onderweg bleek dat de tegenstand steeds sterker werd. Zowel de religieuze als de politieke leiders waren bang voor veranderingen en voor machtsverlies. Jezus moest daarom uitgeschakeld worden. Aan zijn verhaal moest het zwijgen opgelegd worden. Ze meenden dat het graf een goede quarantaine maatregel zou vormen om deze ‘ziekte’ voor altijd het zwijgen op te leggen. Het is daarom logisch dat de vrienden van Jezus huilend bij het graf gaan zitten en zich verslagen voelen. Rust zacht, Jezus …
Goede Vrijdag is een dag van tranen, van emotie en van verdriet. Dat is vandaag de dag ook zo. Dit jaar is het niet zo moeilijk om de emotie te benoemen. In deze tijd van de corona-crisis gaan onze gedachten uit naar de families van de mensen die overleden zijn. Denken we aan de mensen die ziek zijn, overal op aarde. Staan we stil bij de mensen in de ziekenhuizen en de zorg. Leven wij mee met mensen die zich erg bezorgd maken over hun werk of onderneming. Het zijn vreemde tijden en het huilen staat ons nader dan het lachen.
Maar ook los van de corona-crisis zijn er voldoende zorgen. Al veel langer hebben wij te maken met een klimaat-crisis. Grote zorgen bestaan er over onze schepping, moeder aarde. Ook vandaag de dag zoeken wij als navolgers van Jezus om een nieuwe wereld. Om een wereld van liefde en acceptatie, van vrede en gerechtigheid. En dat vertaalt zich in onze tijd naar de zorg om de schepping. Wij zoeken naar wegen voor het behoud van de diversiteit van planten, van dieren en van mensen op deze ene aarde. Vaak staan religieuze en politieke leiders in de weg. Bang voor veranderingen en bang voor machtsverlies. Logisch dat wij vandaag de dag met regelmaat ons verslagen voelen en huilend gaan zitten.
‘Wir setzen uns mit tränen nieder’, de Paaskaars wordt gedoofd. Dit zijn de rituele symbolen van de Goede Vrijdag. ‘Moet dit benoemd worden, moet zoiets nu verwoord worden? Vertel liever een positief verhaal!’ Die reactie heb ik wel gekregen en dat begrijp ik ook wel. De beweging van Pasen gaat echter niet in een rechte lijn omhoog, maar gaat door de dood heen. Om tot vernieuwing te komen, moeten wij het oude achter ons laten. Ook in onszelf! Om tot nieuw leven te komen, moeten wij afscheid nemen van het oude. Om een nieuwe wereld te krijgen, moet het onrecht in het graf achterblijven. Om de weg in de richting van een nieuw leven te gaan, moeten wij het oude dus onder ogen komen. En dan zijn die ogen vol met tranen. Die tranen zijn gepast, ze zuiveren onze ziel, ze louteren ons leven.
‘Gezegend: zij die treuren, want ze zullen getroost worden’, zei Jezus in zijn eerste preek op de berg aan het begin van het Matteüsevangelie. Op deze Goede Vrijdag treuren wij, ‘setzen wir uns mit Tränen nieder’ om de corona-crisis, om de klimaat-krisis en om alle verdriet in ons leven. Wij zien echter uit naar de omkeer, naar de troost die komt. Vandaag is dat nog niet aan de orde. Eerst volgt nog de stilte en het wachten van de Stille Zaterdag. Wij wachten op de derde dag, wij zien uit naar de troost van Pasen!
Wij kunnen in deze periode van Corona-crisis de Paasweek niet samen vieren. Daarom schrijven wij als voorgangers van de gemeente Westerwert en Nijkleaster een meditatie voor Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en voor Paaszondag. Wij schrijven de meditatie bij een afbeelding uit de Redbad-tsjerke in Jorwert. Wij hopen dat je de rust en stilte zult kunnen vinden bij het bekijken van de afbeelding en het lezen van de meditatie.
Meditatie voor Witte Donderdag 2020 (door ds. Saskia Leene)
Wat het leven ons brengt aan vreugde, aan verdriet, hoe weinig hebben we dat zelf in de hand. Meestal leven we wel zo, alsof het onze eigen inbreng is die de loop van ons leven bepaalt – in deze tijd komt dat andere, diepere besef weer boven: uiteindelijk zijn wij (ben ik) niet ‘in control’.
Wat het leven ons brengt, – de bijbel gebruikt daarvoor het beeld van de beker. ‘Mijn beker vloeit over’, staat er in de psalm. Zo uitbundig lacht het leven ons soms toe. Maar soms is de beker die we te drinken hebben bitter, zoals ook voor Jezus. In de laatste nacht van zijn leven, wakend in de olijfgaard, was hij angstig en onrustig, zelfs dodelijk bedroefd. ‘Vader, neem deze beker van mij weg,’ bad hij, ‘Maar laat niet gebeuren wat ik wil, maar wat u wilt.’
We hebben allemaal onze eigen beker, ons eigen levenslot. Vaak zijn zoet en bitter gemengd. Maar soms staan we op een punt dat we denken: ‘Wat er nu in mijn beker zit, dat lust ik niet. Dit drink ik niet op!’ Maar dat gaat niet, dat weten we ook wel. Je kunt jouw beker niet ruilen voor een andere, hoe graag je ook zou willen. Dit is jouw eigen beker, de beker waaruit jij drinkt.
Inruilen kan niet, maar het maakt wel verschil hóe je eruit drinkt. En dan kom ik bij dat andere verhaal over Jezus en een beker. Het gaat over de laatste keer dat hij met zijn vrienden aan tafel ging:
Terwijl ze aten, nam hij een brood, sprak het zegengebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei: ‘Neem hiervan, dit is mijn lichaam.’ En hij nam een beker, sprak het dankgebed uit en gaf hun de beker en allen dronken daaruit. Hij zei tegen hen: ‘Dit is mijn bloed, het bloed van het verbond, dat voor velen vergoten wordt.
Dit moment spreekt van de diepe verbondenheid van Jezus en zijn vrienden en van zijn diepe verbondenheid met God. De tafelgenoten drinken allemaal uit dezelfde beker en wat ze samen drinken dat is niets anders dan Liefde (met een hoofdletter). Liefde maakt het verschil. Geworteld in de liefde van zijn vader, met een hart vol liefde voor zijn vrienden, voor alle mensen, kon Jezus de weg gaan die hij ging.
In deze periode wordt van ons gevraagd om zo veel mogelijk thuis te blijven. We kunnen vanavond de avondmaalsbeker niet doorgeven. Ook kunnen we geen bakje koffie doen bij iemand die wel wat steun kan gebruiken. Of vrienden uitnodigen om het glas te heffen als er iets te vieren is. Juist nu we zo op onszelf worden teruggeworpen – alleen of met onze huisgenoten – kan de diepe verbondenheid met anderen, met God, ons dragen. Hoe kan ik, terwijl ik op mezelf ben, tegelijkertijd verbonden zijn met anderen? En dan gaat het niet alleen om alle telefoontjes, mails en kaarten waarmee we elkaar proberen vast te houden. Ook in de rust en stilte van ons huis, van ons hart, zijn we geworteld in de gemeenschap van God en mensen.
Zo ervoer ook Dietrich Bonhoeffer het. Vandaag, 9 april, is het precies vijfenzeventig jaar geleden dat hij in nazi-Duitsland geëxecuteerd werd vanwege hoogverraad. Voor zijn executie heeft hij twee jaar gevangen gezeten. In de afzondering van zijn gevangenschap schreef hij voor zijn geliefden thuis een gedicht. Misschien kent u het van oud en nieuw. Voor de benarde situatie waarin de wereld zich op dit moment bevindt, kunnen we niet weglopen, beseft hij. We hebben geen keus dan
de bittere beker (aan te nemen), met leed gevuld tot aan de hoogste rand.
Maar wat hem en vele anderen draagt, ook daarover schrijft hij.
Door goede machten trouw en stil omgeven, behoed, getroost, zo wonderlijk en klaar wil ik met jullie deze dagen leven en samen opgaan naar het nieuwe jaar. Door goede machten wonderbaar geborgen, verwachten wij getroost wat komen mag. God deelt met ons de avond en de morgen en vast en zeker elke nieuwe dag.
Het doet ons verdriet dat we na meer dan 7 jaar voorlopig geen kleaster-ochtenden kunnen houden. Maar we proberen elke week een tekst met een vraag aan te bieden op de woensdagochtend. Ter overweging thuis of tijdens een kuier. Voor woensdag 8 april:
Bijbeltekst uit Johannes 12 , 1-3
Zes dagen voor Pesach ging Jezus naar Betanië, naar Lazarus die hij uit de dood had opgewekt. Daar hield men ter ere van hem een maaltijd; Marta bediende, en Lazarus was een van de mensen die met hem aanlagen. Maria nam een kruikje kostbare, zuivere nardusolie, zalfde de voeten van Jezus en droogde ze af met haar haar. De geur van de olie trok door het hele huis.
Als vraag ter bezinning: ‘We kunnen veel mensen tijdelijk niet verzorgen en aanraken. Wie zou jij graag zalven, willen verzorgen?’ En op welke manier kun je deze persoon nu misschien wel nabij zijn?’
De komende tijd doet Marian Nijland, vaste gast bij Nijkleaster en aandachtschenker, iedere maandag een suggestie voor een moment van aandacht.
We zijn nu drie weken onderweg, drie weken zonder mijn vaste gang op woensdag naar de Nijkleaster-ochtend. Ik mis het. In het begin bezocht ik nog regelmatig de kerk in Jorwert. Nu ben ik op zoek naar andere Nijkleaster-momenten.
Nijkleaster-moment: zo’n woord dat een tijd geleden spontaan in mij op kwam. Toen ik weer eens heerlijk bij vriendin Anke ten Brinke in bad lag met het Klooster-magazine. Want voor mij is Nijkleaster niet alleen stilte, bezinning, verbinding, maar ook een moment om weer terug te komen bij mezelf. Als thuisblijfmoeder van een dreumes is dat heel fijn.
Nu ik niet naar de kerk kan (en ook niet in bad), ontstaan er andere vormen. Ik deel ze hier, misschien ben jij ook op zoek, en heb je er iets aan. En heb je toevoegingen, deel ze, dan inspireren we elkaar.
Ik mediteer en bid sinds drie weken elke dag. Voorheen hield ik die gewoonte nooit zo lang vol, nu lukt het wel. Er zijn tal van apps en sites die je kan gebruiken. (Bidden onderweg bijvoorbeeld, of 30now.nl)
Ik schrijf, bijvoorbeeld in De Herberg. Dit is een schrijfretraiteboek van Christine de Vries. Met 40 dagen lang elke dag mooie opdrachten naar aanleiding van het gedicht van Rumi.
De kerkdiensten op internet bieden soms ook inspiratie. Wandelen. We fietsten gisteren met het prachtige weer naar Jorwert, neusden in de minibieb naast het café en picknickten op de trap van de kerk. Ook een beetje Nijkleaster-gevoel. En wat betreft de verbinding deden wij deze week iets fijns. Mijn man bakte twee keer appeltaart en dit brachten we met de fiets her en der rond. Met blije gezichten en een praatje bij de voordeur tot gevolg.
Met Pasen ben ik van plan om de viering van Nijkleaster die in 2018 is uitgezonden op televisie terug te kijken (maandag, tweede Paasdag NPO 2, rond 08.00 uur).
Nieuwe vormen, nieuwe wegen. De hele week zingt ‘Behute mich, Gott’ al door mijn hoofd. Want Hij is er altijd. En de eerste keer dat we straks weer met elkaar in de kerk in Jorwert zitten, wat zal dat magisch mooi zijn.
De (nu wekelijkse) nijsbrief van de gemeente Westerwert en Nijkleaster is weer beschikbaar: 1. Nijsbrief met mededelingen 2. diverse filmpjes over Palmpasen 3. enkele teksten van deze week en 4. het Dagboek van een dominee in Jorwert (22-28 maart)
Woestijnsoep met dadels. Vanavond hebben we geen ‘Vieren en vasten’ met elkaar in de kerk van Jorwert in deze Coronatijd. Hier wel een korte tekst met een soep-recept. Volgende week donderdag zitten we al in de stille week. Dan sturen we een Witte Donderdag bericht. Lekker ite!
Vieren en vasten op donderdag 2 april (door Sietske Visser)
We zijn aangekomen bij de zesde zaligspreking van Jezus:
Segene: de fredestichters, want sy sille bern fan God neamd wurde. Gezegend; de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden.
Soms gaat de tv bij ons gewoon even uit. Dan willen we geen journaal kijken en getallen horen en prognoses. Dan is het stil in huis, vaak vredig stil, soms oorverdovend stil. Ik ga dan graag op de fiets naar de boer om de schapen en lammetjes te verzorgen. Ook daar werken we stil naast elkaar, maar gaat mijn hart open en kan ik dromen en geloven dat het goed komt.
“Wat anders dan blijven dromen en geloven in een overwinning op een tegenstander die onzichtbaar is” Uit: Stef Bos, Lentevers
Een woestijnsoep met dadels, uit het boek “bijbels culinair”van kookdominee Han Wilmink. Deze soep herinnert aan de tocht door de woestijn van het volk Israël na de bevrijding uit Egypte. Het waren onzekere tijden voor hen. Zo zijn het ook onzekere tijden voor ons allen.
Voor 2 personen: Flinke scheut olijfolie 1 flinke ui 1 teentje knoflook (optie) 2 flinke winterwortels 2 stengels bleekselderij 1 theelepel komijnzaad Verse gember (klein blokje, 1 cm, optie) 2 theelepels paprikapoeder 2 flinke eetlepels bloem 1 liter kruidenbouillon 150 gram ontpitte dadels Sap van 1 citroen Potje crème fraiche/zure room Paar sprietjes bieslook ter versiering
Snijd de ui, de gember en de knoflook in stukjes en de wortels en bleekselderij in kleine plakjes. Fruit dit alles een paar minuten in de olijfolie, alvast in de soeppan. Voeg komijnzaad en paprikapoeder toe en roer de bloem er door. Bak het geheel nog een minuutje op laag vuur. Voeg dan de bouillon langzaam toe. Ik heb 1 liter water gekookt en 2 bouillonblokjes boven de pan verkruimeld. Snijd de dadels in drieën en voeg deze toe. Laat de soep nog 10 minuten zachtjes doorkoken.
Het doet ons verdriet dat we na meer dan 7 jaar voorlopig geen kleaster-ochtenden kunnen houden. Maar we proberen wel elke week een tekst met een vraag aan te bieden op de woensdagochtend. Ter overweging thuis of tijdens een kuier. Voor vandaag, woensdag 1 april:
Zorgwekkende berichten van dichtbij en ver weg horen we in de media. ‘Hoe is het met jou?’, vroeg ik een van onze vaste Nijkleastergasten. Ze vertelde, naast andere dingen, over de enorme dankbaarheid die ze voelt voor alles wat ze de afgelopen jaren in vrijheid heeft kunnen ondernemen. Dat raakte mij, want met dankbaarheid komt er naast de zorgen een ander onmisbaar perspectief. Zo staat het ook in de bijbel:
Dank God onder alle omstandigheden Tankje God ûnder alle omstannichheden (I Tessalonicenzen 5,18)
Een vraag ter bezinning, bv. voor bij de dagelijkse wandeling: waarvoor ben jij dankbaar vandaag?
De komende tijd doet Marian Nijland, vaste gast bij Nijkleaster en aandachtschenker, iedere maandag een suggestie voor een moment van aandacht:
Er wordt heel wat afgezwaaid bij ons thuis. Als een van ons weggaat, al is het voor een korte boodschap, zwaaien we. Als er iemand langskomt, zwaaien we.
‘s Ochtends vroeg als ik onze dochter de eerste fles geef, komt de krantenbezorgster langs. Die stopt met haar auto voor ons huis (terwijl wij geen krant hebben) en zwaait uitgebreid. Op de terugweg stopt ze opnieuw, en zwaait weer. Het bezorgt ons altijd een glimlach.
Overdag wandelen we een rondje en zwaaien naar de mensen in huis. Die buurman die nu thuis werkt, die oude mevrouw die binnen blijft, ons buurmeisje dat altijd oppast bij ons, en aan het einde van het dorp die oude buurman die buiten zit en bij het zwaaien zegt: je komt wel weer terug he.
En dan was er die meneer aan de rolstoel gekluisterd, die elke dag voor het raam zat. Wij kenden hem niet, maar zwaaiden altijd naar hem, elke dag. Begin dit jaar overleed hij en van zijn dochter hoorden we dat hij het zo waardeerde dat hij altijd toegezwaaid werd.
Nu zwaaien we naar zijn vrouw. Uitgebreid, onze dochter vanuit haar wandelwagen, wij blijven stil staan en schenken haar ook een grote glimlach. Tranen van ontroering.
Dus mensen, zwaai naar elkaar, met aandacht, dat doet goed.
De (nu wekelijkse) nijsbrief van de gemeente Westerwert en Nijkleaster is weer beschikbaar: mededelingen, brief van de classis Fryslân en het Dagboek van een dominee in Jorwert (22-28 maart)
Geen ‘Vieren en vasten’ met elkaar in Jorwert. Wel een tekst ter overweging en een soep-recept. Lekker ite!
Vieren en vasten op donderdag
We zijn aangeland bij de vijfde zaligspreking van Jezus:
Gezegend: de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden. Segene: de barmhertigen, want sy sille barmhertichheid ûnderfine.
Deze dagen gaat er heel wat om in onze harten, van hartverwarmende verbondenheid met elkaar tot hartverscheurende beelden over ICs. En alles wat daar tussenin zit. Voor al die harten van ons sturen we je deze verzachtende woorden uit een gebed van Anneke Meiners:
Dat groot mag zijn mijn hart, en warm, en toegenegen, als bron uit God gekregen, tot overvloed, tot zegen. Dat groot mag zijn mijn hart.
Deze Turkse linzensoep, ooit op internet gevonden, is heel eenvoudig te maken. Het recept is voor vier personen.
Nodig:
1 kop linzen, 1 liter water, een scheut olijfolie, 1 blikje tomatenpuree, 1 fijngesneden teentje knoflook, 2 heel fijngesneden uien, 1 tl komijnpoeder, 1 tl gemalen chilipepertjes, 2 el gehakte verse munt, 2 bouillonblokjes, klein scheutje citroen, snufje suiker, peper en zout naar smaak
De uien met de knoflook zachtjes fruiten in wat olijfolie. Tomatenpuree toevoegen en zacht meebakken. Water, linzen, bouillonblokjes en kruiden (behalve de munt) toevoegen. Na een half uur, als de uien heel zacht zijn, op smaak maken met citroensap, een snufje suiker, peper en zout. De munt erdoor roeren. Lekker met Turks brood.
Wy hebben vandaag tot onze spijt besloten dat ook de kerk van Jorwert gesloten zal blijven tot 1 juni 2020. Dat gaat in per donderdag 26 maart 2020.
We waren al een netwerk-beweging, nu des te meer. We hopen met elkaar in verbinding te blijven! Wat wel doorgaat:
Wy ha hjoed spitigernôch besletten dat de tsjerke net iepen bliuwt.
Hawar, wat der wol trochgiet:
In deze bijzondere tijden werd om 12 uur vanmiddag (25/3) over de hele wereld het Onze Vader gebeden, na een oproep van Paus Franciscus. Bekend en onbekend Nederland deed om 12 uur op eigen wijze mee. Hinne Wagenaar van Nijkleaster bidt in het Fries mee!
“Laten we onze nabijheid voelbaar maken aan de personen die eenzaam zijn en het moeilijk hebben. Nabijheid aan artsen, verplegers, vrijwilligers… Nabijheid aan allen.”
Het doet ons veel verdriet dat we na meer dan 7 jaar voorlopig geen kleaster-ochtenden kunnen houden. Maar we proberen wel elke week een tekst met een vraag aan te bieden op de woensdagochtend. Ter overweging thuis of tijdens een kuier. Voor vandaag, woensdag 25 maart, een spreuk die de amerikaanse monnik Thomas Merton (1915-1968) schreef rond 1960:
‘Onze geest is als een kraai die alles oppikt wat blinkt, zonder zich erom te bekommeren dat ons nest zeer oncomfortabel wordt met al dat metaal erin.’
We kunnen in ons huis soms zoveel spullen verzamelen dat onze bewegingsvrijheid beperkt wordt. Ook in ons ‘geestelijk huis’ verzamelen we veel moois (bv. woorden, beelden, gedichten, boeken). Welke daarvan is in deze tijd van crisis waardevol voor jou?
Over de hele wereld beginnen mensen
te vertragen en te reflecteren.
Over de hele wereld kijken mensen
op een nieuwe manier om naar hun buren.
Over de hele wereld worden mensen
ontvankelijk voor een nieuwe realiteit,
voor hoe groot we eigenlijk zijn
en hoe klein onze feitelijke controle,
voor wat er werkelijk toe doet.
Voor liefde.
(Uit Lock down door Richard Hendrick, OFM
13 maart 2020)
Op 20 maart is een nieuwsbrief verstuurd aan de mensen verbonden aan Westerwert. Maar ook mensen verbonden aan Nijkleaster vragen om deze informatie. Hierbij de onderdelen van de nieuwsbrief met eronder de linken om te lezen en te downloaden.
We kunnen niet samenkomen voor onze vastenmaaltijd, maar we geven hierbij wel een tekst ter overweging en een recept voor de soep. Voor deze vierde donderdag in de vastenperiode komen we aan bij de vierde zaligspreking:
Gezegend: zij die hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden.
Segene: wa’t honger en toast hawwe nei gerjochtigheid, want sy sille sêde wurde.
Hinne Wagenaar schrijft in zijn boek Zalige Eenvoud (p. 94): ‘Ik geloof dat de zaligsprekingen ons geestelijke gezond kunnen houden. Om in het midden van alle onrecht in deze wereld, ver weg en dichtbij, rechtop te kunnen blijven staan. Om niet in wanhoop onderuit te gaan door óf onverschillig te worden óf te radicaliseren tot woede.’
HARIRA SOEP
En omdat we op donderdag in de voorkerk gewend zijn om samen soep en brood te eten, delen we hier een recept voor een fijne ‘vastensoep’. Harira soep wordt door veel Moslims gegeten tijdens de Ramadan. Dit heb je nodig voor 1 persoon:
1 ui, 1 stengel bleekselderij, 100 gram kikkererwten (blik mag), blikje tomatenpure, peper en zout naar smaak, 1 teentje knoflook, 1 winterwortel, 100 gram linzen (kan ook zonder), ½ blik tomatenblokjes of 3 verse tomaten, ½ paprika, verse tuinkruiden zoals selderijblad of peterselie en eventueel ½ blokje feta.
Snijd de bleekselderij, ui, wortel en paprika in kleine stukje, fruit het 5 minuten met wat olijfolie in de pan. Voeg de tomaten(blokjes) toe, de tomatenpuree, de kikkererwten en de linzen. En 100 ml water toe (of meer indien de soep dik is). Eventueel een bouillonblokje.
Breng op smaak met zout en peper. Garneer met de verkruimelde feta en de fijn geneden verse tuinkruiden. Eet er brood bij, eventueel met roomboter.
Lekker ite!
Voor het eerst in meer dan 7 jaar is er op woensdagmorgen geen kleasterochtend met kleasterkuier. Daarom geven we jullie een tekst met een vraag om zelf mee te kuieren (De kerk van Jorwert is wel open voor individuele bezinning).
Breng mij naar bloeiende weiden
doe mij liggen aan vlietend water
dat mijn ziel op adem komt. (Oosterhuis, 150 psalmen vrij)
Ik mei lizze yn griene greiden
Hy bringt my by wetters dêr’t ik rêst fyn.
Hy lit my wer ta mysels komme. (Fryske Bibel)
Ieder van ons wordt op een andere manier geraakt door de Coronacrisis. Sommigen hebben extra drukte en verantwoordelijkheden, anderen zijn aan huis gekluisterd of kijken ineens aan tegen een lege agenda. Een vraag om mee te kuieren: ‘Hoe komt jouw ziel in deze onrustige tijd op adem?’
Deze nieuwsbrief is op 16 maart rondgestuurd naar al onze connecties:
Aswoensdag
Dat wij weer weten,
dat wij gemaakt zijn,
genomen, gevormd,
uit stof van de aarde.
Dat wij weer weten,
dat Gij uw adem
ons hebt geschonken;
adem in ons.
Adem in ons,
breekbaar en broos,
kruiken van aarde,
dat wij weer weten,
dat Gij ons vormt.
Dat wij weer weten
dat wij gemaakt zijn.
Dat wij weer weten,
dat wij verwant zijn:
rotsen en gras,
mensen en lucht,
sterren en zaad,
nijlpaard en musje.
Dat wij weer weten,
dat wij gemaakt zijn.
Dat wij weer weten,
dat wij weer keren,
terug in het stof.
Dat wij weer weten,
dat wij gemaakt zijn.
Dat wij ons voegen
in het werk van uw handen.
Programma voor woensdag, vrijdag, zaterdag en zondag:
Woensdag 12/2 Kleasterochtend (09.30-12.30). Ochtendgebed, koffie en kennismaking, kleaster-kuier en lunch.
Vrijdag 14/2 Ferbining op Freed (19.30 – 20.15). We lezen samen met de auteur een gedeelte uit Zalige Eenvoud. Deze keer uit hoofdstuk 4 (Tussen vluchten en vechten). Deze vrijdag is er geen avond-viering. Iedereen wordt uitgenodigd voor het Valentijn concert in de kerk van WIEBE (20.30, https://www.wiebe.nu/)
Zaterdag 15/2 Kleaster-ochtend (09.30-12.30, zoals op een woensdag). Ochtendgebed, koffie en kennismaking, kleaster-kuier en lunch.
Zondag 16/2 Kleaster-viering (09.30-10.15) Wat heeft Valentijnsdag te maken met geweldloos verzet? We lezen deze tekst: ‘Als iemand u slaat op de rechterwang, keer hem dan de ander wang toe’. Voorganger: ds. Hinne Wagenaar. Muziek: Wiebe Kaspers.
Gewijzigd programma Ferbining op Freed. Nog vier vrijdagen: twee keer ‘Lezen’ en twee keer ‘Mediteren’. Daarna volgt het programma in de 40-dagentijd op donderdagavond.
31 jan. (Lezen)
7 febr. (Meditatie)
14 febr. (Alleen Lezen, daarna concert Wiebe Kaspers)
21 febr. (Meditatie)
Op 31 januari lezen we enkele bladzijden uit het boek Zalige Eenvoud door Hinne Wagenaar. We lezen uit hoofdstuk 3 ‘Zacht van gemoed’. Over Etty Hillesum, Martin Luther King en over de mythe van reddend geweld.
19.30 –20.15 (meditatie, zingen of samen lezen)
20.30 –21.00 (avondgebed)
Na 21.00 (ontmoeting in het café)
Op zondagmiddag 26 januari 2020 hield Trees van Montfoort haar lezing Groene Theologie bij Nijkleaster. Auke Stremler, bioboer uit Jorwert, gaf een ko-referaat (‘ko’ betekent ‘koe’). Hierbij enkele foto’s om een impressie te geven. Nijkleaster bestuurlid Henk Kroes introduceerde Trees van Montfoort met een korte inleiding waarin hij zijn eigen motivatie wat betreft Groene Theologie uiteenzette. U kunt zijn tekst hier lezen:
– Vrijdagavond: Ferbining op Freed (we beginnen met ‘zingen’ om 19.30)
– Zaterdag: Bezinningsdag van de gemeente Lankmeamert (besloten dag)
– Zondag: Viering met klein en groter (LYTS&grut) om 10.30
Zondag (26/1) om 10.30 in de kerk van Jorwert: een dienst voor kinderen en groter (LYTS&grut). Wij vertellen zondag het verhaal van Jezus die vissers roept. Vandaag de dag moet er ook veel uit zee gevist worden. Daarom vragen we de kinderen om een plastic fles mee te nemen. Mooie verbinding met het middagprogramma (groene theologie).
– Zondagmiddag: Lezing Groene Theologie door Trees van Montfoort en Auke Stremler.
Trees van Montfoort verwoordt in haar boek Groene theologie, dat er vanuit de Bijbel ook een andere kijk op de natuur mogelijk is: het is niet de mens die centraal staat maar Gods liefde voor heel de schepping. Wat betekent dat voor ons? Wat is onze bijbelse opdracht in deze tijd? De ecologische crisis vraagt om een herbezinning in denken, doen én geloven. Hoe kunnen wij daarin een bijdrage leveren vanuit onze eigen brede theologische traditie?
Biologisch boer Auke Stremler uit Jorwert reageert op het verhaal van Van Montfoort en zal vertellen over zijn eigen drijfveren om biologisch boer te zijn.
• Wanneer: zondag 26 januari
• Waar: kerk van Jorwert
• Inloop: vanaf 14.30 uur
• Start lezing: 15.00 uur
• Kosten: € 12,50
• Info en aanmelding: www.nijkleaster.frl
Cursus ‘Leauwe yn Fryslân’ nu ook voor een breed publiek aangeboden
De afgelopen jaren heeft de Stifting Krúspunt, in samen werking met Nijkleaster te Jorwert, een cursus aangeboden voor pastores en voorgangers: Leauwe yn Fryslân. Die cursus loopt nu alweer voor het vierde jaar. Het thema is, wat het christelijk geloof voor Fryslân betekent en betekend heeft, en andersom. Wat is het eigene van geloof en theologie in de Friese situatie? Aan de ene kant heb je geloof, kerk en Bijbel. Aan de andere kant zijn daar taal, landschap en geschiedenis. Wat doen die met elkaar? Deze vraag wordt op verschillende manieren uitgewerkt in de cursus ‘Leauwe yn Fryslân’.
De cursus wordt nu ook aangeboden voor een breed publiek in de vorm van een samenwerking tussen de Stifting Krúspunt en de Stichting Academie van Franeker, die zich beijvert om het academisch verleden van de stad Franeker te doen herleven.
Zie: https://www.academiefraneker.nl/cursus/leauwe-yn-fryslan/
Daar vindt u het volledige overzicht van de cursus (in het Nederlands en in het Fries). De zes cursusavonden worden gehouden op een maandag, te beginnen op 20 januari 2020, de laatste op 30 maart. De lezingen worden gegeven door Tytsje Hibma, Alex Riemersma, Hinne Wagenaar en Liuwe Westra. De kosten voor alle zes lezingen samen bedragen € 150.
Opgave is mogelijk op het mailadres info@academiefraneker.nl.
Voor vragen of nadere informatie kunt u bellen met Tytsje Hibma (0517-341859) of Liuwe Westra (06-30837586).
01.01.2020 Kleasterochtend op woensdagmorgen (09.30-12.30)
03.01.2020 Ferbining op Freed (vrijdagavond)
We beginnen om 19.30 met mediteren.
19.30 – 20.15 Mediteren op Freed (€ 5)
20.30 – 21.00 Avondgebed
21.00: naar het café
MEDITEREN OP FREED Voor wie op zoek is naar meer
verstilling is er eens per twee weken een meditatiebijeenkomst
met eenvoudige lichaams- en ademhalingsoefeningen, begeleid door verschillende meditatiebegeleiders uit de kring van Nijkleaster.
05.01.2020 Viering met de gemeente Westerwert in Weidum (09.30) We vieren Nieuwjaar en Driekoningen op deze eerste zondag van het jaar. Waarom brachten de wijzen ‘Goud, Wierook en Mirre’ aan het kind? Wat breng jij?
Nijkleaster Programma Kerst en Oud&Nieuw (in samenwerking met de gemeente Westerwert)
Woensdag 18 dec. Kleaster-ochtend bij Nijkleaster (09.30)
Vrijdag 20 dec. Géén Ferbining op Freed
Dinsdag 24 dec. Kerstnachtdienst in Weidum (22.00)
Woensdag 25 dec. Kerstviering bij Nijkleaster (09.30 – 10.15, ds. Saskia Leene)
Vrijdag 27 dec. Géén Ferbining op Freed
Zondag 29 dec. Regio-oudejaarsviering in Jorwert (11.00, ds. Hinne Wagenaar)
Woensdag, 1 jan. Kleaster-ochtend bij Nijkleaster (09.30)
Vrijdag 3 jan. Ferbining op Freed (19.30 – 21.00): Meditatie – Avondgebed – Café
Zondag 5 jan. Nijjierstsjinst yn Weidum (09.30, ds. Hinne Wagenaar)
(Alle programma zijn meertalig van aard)
Je kunt deze week meedoen aan de volgende Nijkleaster onderdelen die ons uitnodigen tot de innerlijke voorbereiding voor advent en kerst. Alle staan op diverse manieren in het teken van stilte, bezinning en verbinding:
Woensdag 11 december: kleasterochtend om 09.30 uur (ochtendgebed, koffie, kleaster-kuier, lunch)
Vrijdag 13 december: Ferbining op Freed om 19.30 uur (Zingen op Freed, avondgebed, ontmoeting in de herberg)
Zaterdag 14 december: Kleasterochtend op Zaterdag om 09.30 uur (ochtendgebed, koffie, kleaster-kuier, lunch)
Zondag 15 december: Kleasterviering op Zondag om 09.30 (voorganger: ds. Hinne Wagenaar. Muziek: Hindrik van der Meer)
Zaterdagavond 7 december werd kleasterpastor ds. Saskia Leene geïnterviewd door Elsbeth Gruteke in het programma Onderweg (NPO 5, 22.00 – 23.00 uur). In het programma Onderweg komt elke week een inspirerend mens aan het woord over zijn/haar leven en passie.
Je kunt het programma hier terugluisteren:
Dit weekend zijn er de volgende bijeenkomsten bij Nijkleaster.
1. Vrijdag 22 nov.: Ferbining op Freed (LEZEN)
2. Zondag 24 nov.: Gedachteniszondag
Ferbining op Freed. Deze vrijdag beginnen we met LEZEN op Freed (de kosten zijn € 5) We lezen met Hinne Wagenaar een paar delen uit zijn boek Zalige Eenvoud. Deze keer uit hoofdstuk twee 'Gezegend zij die treuren'. We lezen samen, voorbereiding is niet nodig. Boek graag meenemen (als je het boek zelf hebt).
19.30 – 20.15: Lezen
20.30 – 21.00: Avondviering
21.00: naar het café aan de overkant.
Betinksnein. Zondag 24 nov. is de laatste zondag van het kerkeljke jaar. Wij gedenken de mensen die in het afgelopen jaar zijn overleden in onze gemeenten en in onze dorpen Jellum-Bears, Jorwert, Mantgum en Weidum. Nadat de namen van de overledenen hebben geklonken en de gedachteniskaarsen branden, wordt iedereen zelf ook uitgenodigd om een kaarsje te branden voor mensen of situaties in de wereld om die te gedenken. Als symbool gebruiken wij dit jaar de krakeling: symbool voor de doorgaande cyclus van leven en dood. De krakeling wordt regelmatig aangeboden bij een begrafenis of crematie in Fryslân. De dienst is meertalig maar de nadruk ligt op het Fries (Kerk van Jorwert, 10.00 uur)
Nijkleaster heeft zondag 27 oktober een prachtige Jaardag beleefd. De zevende editie van deze ‘verjaardag’ van Nijkleaster werd gevierd in een bomvolle Redbadtsjerke.
Bekijk hieronder een kort filmpje met de foto’s van deze dag:
Lees hier verder voor het verslag:
De aanwezigen werden door voorzitter Henk Kroes bijgepraat over de plannen voor het nieuwe klooster op de locatie Westerhûs bij Hilaard. De tekeningen voor dit klooster zijn klaar en de financiën voor de eerste fase zijn binnen. De hoop is dat er in het najaar van 2020 met de bouw begonnen kan worden.
Tijdens de Jaardag vond ook de voorzitterswisseling plaats. De rol van Kroes als voorzitter wordt overgenomen door Alex Riemersma uit Leeuwarden. Kroes blijft wel betrokken bij Nijkleaster als ‘bouwpastor’. Hij kreeg daarvoor een passende gele helm aangeboden.
Daarnaast werd tijdens de Jaardag het boek ‘Zalige eenvoud’ van pionier-predikant ds. Hinne Wagenaar gepresenteerd. Dit boek gaat over de zaligsprekingen van Jezus. Aan het boek werkten verschillende mensen van Nijkleaster mee, die allemaal op hun eigen manier invulling gaven aan de zaligsprekingen. Al deze mensen werden tijdens de Jaardag in het zonnetje gezet.
Het boek ‘Zalige eenvoud’ is hier te bestellen.
De Jaardag werd afgesloten met een korte viering onder leiding van ds. Saskia Leene.
Op zondag 27 oktober 2019 werd het boek Zalige Eenvoud (geschreven door pionier Hinne Wagenaar) gepresenteerd in de kerk van Jorwert.
Het boek is te koop in de boekhandel of via de Nijkleaster website. Via het bestelformulier of via een bericht aan info@nijkleaster.nl
Zalige eenvoud gaat over de acht zaligsprekingen van Jezus. Dat zijn de beginwoorden van Jezus’ eerste preek, de Bergrede, waarin hij de essentie van zijn geloof en de basisprincipes voor een gelukkig, een ‘zalig’ leven formuleert. De essays in dit boek zijn geschreven door Hinne Wagenaar. Het zijn persoonlijke reflecties, geschreven tegen de achtergrond van zeven jaar pionieren met Nijkleaster, de nieuwe kloosterplek in Jorwert, waar gezocht wordt naar nieuwe wegen voor geloof en spiritualiteit.
De auteur ziet Nijkleaster als een onderdeel van een nieuw-monastieke beweging, waar Bonhoeffer al naar verlangde in 1935: ‘De tijd is gekomen om mensen bijeen te brengen tot een nieuw soort monnikendom, waarin een leven volgens de Bergrede centraal staat.’
Het boek kost € 25 euro, inclusief verzendkosten.
Pionier predikant Hinne wagenaar was op het 7-jarige jubileum van Nijkleaster (27 oktober 2019) te gast bij Annemiek Schrijver in het programma de Verwondering. Het gesprek gaat over Wagenaars nieuwste boek getiteld Zalige eenvoud:
https://www.kro-ncrv.nl/programmas/deverwondering/seizoenen/seizoen-2019/hinne-wagenaar-kn1708924
Nijkleaster was ook te zien in het programma Met Hart en Ziel op NPO 2 (donderdag 17 oktober 2019) Hier kunt u de uitzending van 7 minuten bekijken via de link fan KRO-NCRV: https://www.kro-ncrv.nl/programmas/met-hart-en-ziel/seizoenen/seizoen-4-2019/de-kracht-van-nijkleaster-kn1708983
Presentator Jos van Oord blogt over zijn ontmoetingen tijdens de draaidagen van Met hart en ziel. Dit keer reisde hij naar het Friese Jorwert:
Op zondag 27 oktober viert Nijkleaster haar 7de Jaardag! U bent allemaal welkom om deze middag bij te wonen.
Het programma:
14.00 uur Inloop, welkom, koffie, ontmoeting
14.30 uur Start feestelijk programma:
* Stand van zaken Nijkleaster Westerhûs
* Wisseling voorzitterschap Nijkleaster
* Presentatie boek ‘Zalige eenvoud’ van ds. Hinne Wagenaar
* ‘Heilige chaos’, divers programma
16.30 uur Afsluitende viering
Boek Zalige eenvoud
Op de Jaardag presenteren we ook het boek ‘Zalige eenvoud’ van pionier-predikant ds. Hinne Wagenaar.
Komt u naar de Jaardag en wilt u het boek nu alvast bestellen? Tot de Jaardag is het boek met korting verkrijgbaar, als u het tijdens de Jaardag komt ophalen. U kunt het boek hier bestellen.
Tige wolkom / van harte welkom
De tweede helft van oktober wordt een bijzondere periode in het leven van Nijkleaster. Hier volgt een korte opsomming van de agenda. Zie elders op website en facebook voor de individuele aankondigingen:
Het is nu in oktober bijna niet meer voor te stellen, maar op 28 augustus 2019 was het een snikhete woensdag. We zullen ons die dag herinneren omdat het de doopdag was van Imme. Haar ouders, Marian en Tjerk, hadden gevraagd om een doopritueel op de woensdagochtend bij Nijkleaster. Ik schreef in een eerder bericht ‘Marian is een regelmatige bezoeker van Nijkleaster. Haar man Tjerk is niet gelovig, maar samen willen ze wel graag een doopritueel voor hun kind.‘ Dat was niet een slimme formulering van mijn kant (ds. Hinne Wagenaar). Typisch in binnen-kerkelijke typering. Terwijl we juist zo goed weten dat de scheidslijn tussen wel en niet-kerkelijk, wel en niet-gelovig, wel en niet-spiritueel moeilijk te maken is en bovendien heel poreus is. Misschien had ik moeten schrijven dat de vader niet-kerkelijk was. Maar zelfs dan blijf je denken in oude kaders. Excuus!
De doop van Imme bewees dat een doop goed mogelijk is op een kleaster-ochtend, in de openlucht en temidden van een grote diversiteit aan deelnemers.
Marian en Tjerk hebben beide een belofte uitgesproken. Uit beider bijdrage citeren we hier een stukje:
Marian: Welkom wil ik je heten. Welkom bij ons (gebaar: bij Tjerk en mij), welkom bij ons (gebaar: kring om ons heen), en welkom bij God. Ik wil je begeleiden, Imme, om te worden wie je bent. Je mag je eigen weg gaan. Ik beloof je heel veel liefde. Ik beloof je verwondering. Over het leven, over het goddelijke, we gaan het samen ervaren. Je mag leven vanuit vertrouwen en dankbaarheid. Ik beloof je compassie en zelfcompassie. Dat je met mildheid naar jezelf mag kijken. Dat je je gedragen mag weten door moeder aarde en verbonden met God.
Tjerk: Blijf je zuiverste zelf. Geloof in wat waarachtig is. Blijf vrij in je denken over leven, liefde en de dood. Laat de inspiratie van de geest je helpen.Volg en vind je eigen bezieling. Daarbij wil ik je helpen. Zal ik je steunen. Je troost bieden. En een baken voor je zijn.
De Nijsbrief van de maand oktober is vandaag verstuurd aan al onze belangstellenden. Mét daarin de uitnodiging voor de Jaardag, op zondag 27 oktober.
Het wordt een bijzondere Jaardag, de 7de in het bestaan van Nijkleaster. Op deze dag worden de bezoekers bijgepraat over de ontwikkelingen van Nijkleaster Westerhûs. Ook wordt het nieuwe boek van pionier-predikant ds. Hinne Wagenaar gepresenteerd.
U leest er alles over in onze Nijsbrief. Deze kunt u hier lezen.
De Nijsbrief downloaden? Dat kan hier.
September 2019 is een heerlijk drukke maand geweest voor Nijkleaster. De gewone woensdag kleaster-ochtenden werden druk bezocht met soms meer dan 60 deelnemers. De túnpreek op zondag 15/9 in het dekor van het Iepenloftspul was een feest. Maar naast de gewone activiteiten waren er diverse groepen op bezoek. Een groep van Kerk in Actie-diakenen ter voorbereiding op een reis naar Ruanda; een grote groep pelgrims (40 pp.) uit Oegstgeest; een Duitse groep; groepen uit Rouveen, Goutum, Gorredijk en Apeldoorn. En tenslotte op 27 september een groep blinde en slechtziende mensen (uit heel Nederland). Tussendoor wordt er hard gewerkt een het boek ‘Zalige eenvoud‘ dat uit zal komen op de 7e jaardag (27 oktober) en werden opnamen gemaakt voor het programma De Verwondering met pionier Hinne Wagenaar (uitzending ook op 27 oktober). Tenslotte werden op 2 oktober opnamen gemaakt voor het KRO-NCRV programma Met Hart en Ziel.
Stuk voor stuk waren het mooie bijeenkomsten met bijzondere ontmoetingen. Hieronder vindt u een korte impressie over de groep Duitse bezoekers op 25 september. Vervolgens enkele foto’s.
Duitse groep uit Kirchenkreis Wittenberg
Op 25 september kreeg Nijkleaster bezoek van een groep mensen uit Duitsland. Vanuit Kirchenkreis Wittenberg (de Lutherstadt !) kwamen predikanten, kerkelijk werkers en andere actieve kerkmensen kennismaken met historische en nieuwe kerkplekken in Friesland. Bij Nijkleaster mengden ze zich onder de andere gasten van onze kleastermoarn. Dat leverde over de taalgrens heen mooie ontmoetingen op. Zij zijn geïnformeerd én geïnspireerd door Nijkleaster teruggekeerd in die Heimat.
Barbara de Zoete, nauw betrokken bij Nijkleaster, loopt het Jabikspaad. En dat is een wonder, vertelt ze in haar verhaal. Over bijzondere ontmoetingen, tegenslagen, doorzetten en klein geluk.
door Barbara de Zoete
In een onbewaakt ogenblik klapt de stormparaplu van de Aldi om en twee baleinen knappen tegelijk. Ik ben al zo doorweekt dat ik het nalaat om mijn poncho dan maar aan te trekken. Ik controleer wel de regenhoes van mijn rugzak want ik wil vannacht absoluut droog slapen. Die hoes is in orde.
Zojuist werd ik bij een brug de overgang geweigerd. Hoewel de brug er lag in vrijwel ongeschonden staat, liet de man die er werkte me er niet langs. De leuningen zijn eraf. Er zijn scherpe dingen. Machines rijden af en aan, gaf hij aan. Om moest ik. Een omleiding voor alle verkeer van zo’n elf kilometer. Wanhopig zocht ik op de kaart naar mogelijkheden om die afstand belangrijk in te korten. De zeventien kilo op mijn rug deden zich gelden. Elf kilometer om, in de aanhoudende zware miezer… Daar zag ik echt geen brood in.
Ik ben gaan lopen zonder te weten of ik het dorpje Ried weer terug zou zien. Ongemerkt begon ik mijn ademhalingen te tellen. Een diep ingesleten Zengewoonte die mij kalmeerde. De eerste dag en alles liep volstrekt anders dan verwacht.
Ik vergat de stempelposten. Ik vloekte af en toe tegen het weer. Vooral toen een windvlaag mij op m’n knieën dwong in de vette klei. Ik ervoer ongemak in mijn doorweekte schoenen. Ik nam me voor in Franeker te geraken en daar nog één stempel te vinden. Dat moest toch lukken? Misschien een hotel om warm te worden en mijn kleren te kunnen drogen. Het was door de week. Midden september. Er zou toch wel ergens een hotelkamer vrij zijn? Met een douche? Een douche, aah! Mooi verlangen.
De Tourist-info is dicht tegen de tijd dat ik die heb gevonden. Het eerste hotel dat ik vond, had geen kamers meer vrij. Het tweede gebeld en ook daar nul op het rekest. U bent net te laat, mevrouw, klonk het vriendelijk. Ik dook onder de hoes van mijn rugzak en zoek op de telefoon naar stempelposten en dan maar een camping.
De stempelposten verloren opnieuw mijn aandacht. De camping, die was belangrijk. Net ten zuiden van het spoor vond ik er één met Plaats zat!, volgens de vrouw die de telefoon beantwoordde. Op mijn vraag of er ook een trekkershut is, omdat ik dolgraag droog zou willen liggen, bleef het even stil aan de lijn. U kunt bij ons in de schuur slapen. Lijkt u dat wat?, vroeg ze me. Ik zei ja.
De inventieve mensen van de camping maakten tussen de reusachtige landbouwmachines een ruimte vrij. Een dekzeil en paardendeken tegen de droge modder en mest die op de betonnen vloer lagen als een egale, stoffige laag, prachtig taupe van kleur. Eerder was ik tijdens de worsteling tegen de wind in al geslipt in de klei die in de lopende bietencampagne van Friese suikerbieten was gedropen. Één knie, schoen en mijn muts waren grijzig en roken naar zeebodem. Dat de klei en mest nu opnieuw mijn kleren en rugzak bereikten, maakten me opeens helemaal niet uit. Ik hing mijn natte goed te drogen. Ik pompte mijn bed op, maakte het op, douchte en ik trok me terug tussen meters hoge wielen en machines met hele scherpe gereedschappen er aan. Klei, mest. En diesel. Dikke, ronde dieselgeur. Ik viel onmiddellijk in slaap.
Af en toe kwam een andere campinggast de schuur binnen. In de verste hoek ervan was een natte cel gebouwd. De douche en WC’s werden gebruikt uiteraard. De fietsenstalling was ook binnen. En tot mijn verwondering werden de fietsen ook gebruikt. Ik werd er steeds kort wakker van, en glimlachte dan om mijn staat van zijn op dat moment.
Regen raasde over het grote dak en wekte me. In mijn ooghoek bewoog iets. Een muis die op mijn worst en noten afkwam? Ik klikte het licht van mijn hoofdlamp aan en richtte. Ach, een baby-padje! Twee centimeter groot. Bevroren in de lichtbundel die ik op hem liet schijnen. Ik babbelde wat tegen hem aan alsof hij mijn hond was. Het duurde lang voordat hij weer bewoog. Ik was inmiddels klaar wakker.
Ik rommelde wat in mijn rugzak voor wat lekkers. Chocolade, cruësli. Even een paar happen, want ik had niet gegeten in de avond. In het licht van mijn lamp vlamde het goud op de rug van mijn zakbijbeltje op. Jij blijft de volgende keer thuis, mopperde ik op die extra grammen papier. Sorry God, maar Je loopt toch wel met me mee, besloot ik.
Laat werd ik wakker. Acht uur toch zeker. Maar ik had geen haast. Easterlittens, wat ik nog moest leren uitspreken, was m’n doel. Net geen veertien kilometer van hier. Het weer van de dag was bijzonder vriendelijk. Alle neerslag en grauwheid en harde wind leken nooit gebeurd. De zon droogde het laatste vocht van gisteren uit mijn jas en schoenen. Terwijl ik daar op zat te wachten, vroeg ik me af hoe ik deze reis aan koffie ging komen. Je ontdekt heel gauw wat je belangrijk vindt op zo’n tocht. Lust u koffie?, vroeg de vrouw van de camping mij. Oeh, heel graag!, reageerde ik. Tevreden dronk ik haar koffie op voor ik weer op pad ging.
Een man passeert mij op de fiets. En spreekt mij aan. Je ziet er uit of je koffie lust, zegt hij. Als je bij de bewegwijzering rechts gaat in plaats van links en dan naar nummer elf loopt, heb ik koffie voor je! Als ik nummer elf betreed, zitten man en vrouw aan tafel in de keuken. Ik doe mijn rugzak af en schoenen uit en loop door. Dampende koffie met taart! Wauw, hoe dan? Ik zeg de mensen dat ze gewoon Fries kunnen blijven praten en dat vinden ze leuk. Ze testen me met een paar dingen die ik niet weet natuurlijk. Boeven.
Even later vertel ik in antwoord op hun vragen. Ik vier dat ik ongeveer een jaar geleden weer een beetje kon lopen na een lelijke beenbreuk, zeg ik. Mooi, zegt de vrouw, Ik vier dat ik een jaar geleden mijn laatste chemo had tegen borstkanker. Ik ben met stomheid geslagen. De pijnlijke teen die mij begint lastig te vallen, is alle aandacht kwijt. De vrouw vertelt van moeheid en gelatenheid. Boosheid en angst. En opluchting en de diepe liefde voor het leven zoals zij dat nu kent.
Ik ga verder. Ik moet verder. Even verderop kan ik een stempel halen voor in mijn pelgrimspas. Ik hoor de wulkschelp die aan mijn rugzak hangt in het ritme van mijn stappen tegen een holte in mijn pack tikken. Dat geluid stelt me gerust. Alles is goed.
Regelmatig spreken mensen mij aan. Een oudere dame met een hondje. O, ze mag je!, constateert ze. En we praten wat. Een vrouw die in de tuin werkt met een door huidkanker weggevroten gezicht. Ik kan aan haar ogen zien dat zij vanbinnenuit kijkend dat niet ervaart in het leven van alle dag en hou prompt van haar. Een man die loopt met de teckel van zijn dochter. Wat is hij trots op die dochter! Twee jongens op de fiets ‘Je hebt een tent op je rug!’ en ik zwaai en grijns.
De stempelpost ligt net buiten de route. De mensen die hem bemannen zijn Friezen. Van die echte. Praat maar Fries!, nodig ik ze uit. De man, boer, tegen de tachtig, vertelt over zijn bedrijf en hoe dat ontwikkelde. Vroeger melkvee. Nu droogvee. En minder vee. En land. Hij heeft land verpacht aan anderen. En ook wel verkocht, zegt hij met lage ogen. Zijn vrouw dementeert. Zij herhaalt haar verhaal over haar oudste zoon nu voor de vierde keer. De man drukt haar schouder liefdevol en schenkt nog wat koffie in. Er komen grote koeken bij. Heerlijke, harde koeken met chocolade er in. Ik moet me echt loswrikken uit de prachtige keuken waar ik zo welkom in werd ontvangen en loop langs de houten klompen weer naar buiten.
De camping in Littens is inmiddels op de hoogte dat ik kom. Ik merk dat ik moeilijk loop en een beetje misselijk ben. Eerst wil ik een stempel halen en dan naar de camping, maar het restaurant dat de stempelpost is, blijkt dicht. Weet je, dan ga ik hier toch vanavond eten? En een stempel halen.
Op de camping blijkt dat ik mijn hangmat en uitrusting tussen de houten speeltoestellen mag hangen. Nadat er nog even gras is gemaaid. De man van de camping loopt met z’n hand in het verband en maait niet zelf. Gisteren heeft hij met die maaimachine zijn vingers er bijna afgesneden, vertelt hij mij later. Eenmaal beschikbaar is mijn plekje voor de nacht zo ingericht. Voor mij had een kanoër dat ook zo aangepakt op die plek. Prima oplossing. Als alles hangt loop ik naar het pavelioen voor thee met wat lekkers.
Auw, m’n voet.
Het restaurant is een feestje! De stempel heb ik in elk geval te pakken en een fantastische maaltijd ook. Met een voldaan gevoel ga ik naar huis. Strompelend, dat wel. Wat is er toch met die voet?
De volgende ochtend word ik niet voor negen uur wakker. Het eerste dat ik doe is mijn voet controleren. Wat eerder een blaar was, ontstaan in de drijfnatte wandeling van woensdag, de eerste dag, is nu een gat. Een krater met vocht, bloed, rood vlees. Oehoeh… Dit ziet er beroerd uit. Wanneer ik mijn voet in mijn schoen doe, trekt er een golf van misselijkheid door mij heen. Onloopbaar dit. Ik slik en halstarrig probeer ik nogmaals. Maar tijdens het wegruimen van mijn spullen wordt me duidelijk dat ik in elk geval vandaag niet loop. Zo’n blaartje! Het kleinste ongemak dat een mens kan oplopen op een muggenbult na. Het zal toch niet…
Sietske Visser komt me redden. Ze haalt me naar Jorwert en brengt me naar een huisarts. En overtuigt me dat het verstandiger is in bed te slapen dan in een koude kerk, waar ik van gedroomd had! Ik voel de tranen branden, maar besef dat dit niet anders kan. Tegen de arts had ik opgemerkt, toen het felle onderzoekslicht op mijn voet scheen “Wow, ik doe al heel wat jaren aan meditatie, maar ik heb nog nooit zo ver bij mijzelf naar binnen kunnen kijken als nu!”
Ik logeer bij Hinne en Sietske en de andere ochtend weet ik dat dat het beste was wat ik kon doen op dat moment. Het eerste zaterdagochtendgebed van Nijkleaster sluit ik bij aan en ik voel me intens gelukkig.
Om een misverstand word ik wat later opgehaald door een goede vriendin dan ik had verwacht en ik zit op de trappen van de Redbadtsjerke in de zon. Te wachten. Mijn rugzak op de grond. Mijn pelgrimsstaf er tegen aan. Het is open-monumentenweekend. Talloze mensen passeren mij op de trap. En veel ervan spreken me aan. Over pelgrimages, over de wens dat ooit nog eens te doen, over het prachtige zonlicht op het kleine kerkje in Jorwert. Vol ongeloof zie ik ook nog oudbekenden uit Gouda uit een auto komen. We praten bij.
De volgende ochtend word ik thuis wakker, met mijn hond onder het dekbed nog slapend. Ik raak ontroerd door de eenvoud van het geluk. Ik weet me gezegend door de talloze kleine dingen en mensen die ik voorbij ging en hoe we elkaar raakten. Er rollen wat tranen op mijn hoofdkussen.
Ik sta op en koop andere wandelschoenen. April, here I come!
Nijkleaster heeft de Nieuwsbrief van September 2019 verstuurd. Hebt u de nieuwsbrief niet ontvangen? U kunt deze hier lezen.
In de Nieuwsbrief is er aandacht voor Ferbining op Freed (start binnenkort!) en het nieuwe programmaboekje van Nijkleaster. Ook noemen we alvast de datum van de Jaardag, zodat u deze in uw agenda kunt zetten.
Wilt u de nieuwsbrief in uw mailbox ontvangen? Schrijf u dan hier in.
Als je werkterrein een modern klooster in Jorwert is en je anderen geestelijk begeleidt, hoe zoek je dan zelf de stilte? Saskia Leene doet het thuis in Sneek.
Lees hier het artikel uit het Friesch Dagblad met Nijkleaster pastor Saskia Leene: Verlangen naar waarachtigheid.
Onze kleasterochtenden op woensdag volgen altijd een vast patroon. Op woensdag 28 augustus zullen we dat patroon koesteren, maar toch zal deze ochtend anders zijn dan alle andere.
Marian Nijland en Tjerk Voigt hebben gevraagd of hun dochter Imme gedoopt kan worden tijdens een kleaster-ochtend op woensdag. Marian is een regelmatige bezoeker van Nijkleaster. Haar man Tjerk is niet gelovig, maar samen willen ze wel graag een doopritueel voor hun kind. Op woensdag 28 augustus zal de ochtend in het teken staan van ‘dopen’. De viering en de kennismaking zijn als gewoon in de kerk. Ook de kuier zal plaatsvinden in ‘stilte, bezinning en verbinding’. Tijdens de bezinning zal Imme worden gedoopt en zullen haar ouders vertellen over hun drijfveren. Als het weer het toelaat zal Imme dus gedoopt worden in de buitenlucht met water uit de Jordaan van Jorwert: de Jaanfeart.
Tjerk en Marian schrijven: ‘Voor ons is het heel bijzonder dat Imme bij ons geboren is. Samen een kindje krijgen. Een geschenk. Dit willen we vieren met een mooi ritueel: Welkom bij ons. Samen met de mensen die ons omringen. Samen dragen we Imme. We willen haar welkom heten, haar naam en bestaan bevestigen. Haar laten voelen dat ze geliefd is en gedragen wordt.’
Het programmaboekje met daarin ons programma voor de herfst van 2019 en het voorjaar van 2020 is klaar. Het staat inmiddels op onze website.
Op veel verschillende manieren nodigen we belangstellenden uit om samen met ons te zoeken naar stilte, bezinning en verbinding.
We heten u van harte welkom in Jorwert.
Na een mooi seizoen met veel ‘stilte, bezinning en verbinding’ doen we een stapje terug in de zomerperiode. Maar de kleaster-ochtend op woensdag gaat gewoon door als altijd! Wees dus hertlik wolkom/van harte welkom op woensdagochtend voor het ochtendgebed en de kleaster-kuier in en vanuit de kerk van Jorwert van 09.30 tot 12.30 uur.
Hierbij een paar punten van informatie:
Op zondag 21 juli is in Jorwert (09.30) de laatste viering voor de zomerpauze. Het zal gaan over Martha en Maria, over heen- en terugreis. We lezen daarbij het verhaal ‘De zin van stilte’ uit de bundel ‘De kleren van de yogi.’ De afbeelding ‘Martha en Maria’ is van de chinese kunstenaar He Qi. Voorganger: Hinne Wagenaar. Muziek: Hindrik van der Meer.
Op woensdagmorgen gebruikten we toevallig twee gebeden van de hand van Hein Stufkens. Op verzoek delen we die hier graag.
Tijdens het ochtendgebed:
Maak mijn hart een oase van stilte, maak mijn lichaam een tempel van rust, maak mijn geest een onbeschreven blad, maak mijn ziel een spiegel van licht. Maak mijn mond zonder oordeel, maak mijn ogen onthecht, maak mijn oren tot horen bereid. Dat ik leer staan met lege handen. Dat ik mag aanvaarden wat is, mag vertrouwen wat komt, mag loslaten wat was, op adem mag komen ieder moment. (Uit: Eén druppel jou. Gebeden)
Tijdens de Maaltijd:
In het brood,
is het graan,
is de akker,
is de wassende maan,
is de brandende zon,
is de ploegende boer,
is de hand van de bakker,
is de Bron.
Etend proef ik het geheimenis,
dat in het al de Ene is.
Op zaterdag 6 juli 2019 stond dit artikel over Anke ten Brinke in het Friesch Dagblad: ‘Overvallen door een zinnetje’. Over Nijkleaster zegt ze o.a.: ‘Ik ervoer bescherming, ruimte, geborgenheid’.
Op vrijdag 21 juni om 21 uur waren we in de uitverkochte kerk van Jorwert getuige van de Canto Ostinato uitgevoerd door de pianisten Wiebe Kaspers en Johannes Hibma. Het concert duurde tot bijna middernacht. Onbeschrijfelijk en overweldigend! Langzamerhand werd het donker en werd het midzomer. Foto’s: Siem Akkerman | Fotografie. Dank!
Op zaterdag 8 juni 2019 stond dit artikel met deze foto erbij in het dagblad TROUW als onderdeel van de serie ‘Ik heb een Droom’. Nijkleaster-Pionier ds. Hinne Wagenaar staat hier gefotografeerd met op de achtergrond de boerderij ‘Westerhûs’ waar de droom werkelijkheid gaat worden (in de weilanden tussen Hilaard, Jellum- Bears en Jorwert in). Onder de foto staat de link voor het openen van het artikel in Pdf.
Met veel dank aan Nynke Sietsma (tekst) en Jörgen Caris (foto)
Dit zijn de komende speciale activiteiten van Nijkleaster . Op Pinkstermaandag 10 juni wordt het pinksterpaad gehouden (NPP). Tijdens de Midzomer klinkt de Canto Ostinato, meer dan twee uur lang meditatieve muziek in de kerk van Jorwert. Kijk hier op de folders. Inschrijving via de website op de menubalk ‘NPP 2019’ (Pinksterpaad) en ‘Programma’. Van harte welkom.
Op 10 juni 2019, Tweede Pinksterdag, organiseert Nijkleaster voor de 7e keer een meditatieve wandeldag: het NijkleasterPinksterPaad (NPP) 2019.
We nodigen je van harte uit om met het NPP mee te lopen.
Het thema van deze tocht is ♥ slach/slag. Bij ieder mens is een ♥slag te horen en te voelen en dat is fijn! Dat is een teken dat we ademhalen en leven.
Nijkleaster nodigt je uit om op deze tweede Pinksterdag je ♥ rustig te laten worden, door langzaam te lopen en te genieten van de natuur en elkaar. Maar we hopen ook dat je ♥ soms een sprong maakt bij een mooi lied of een goed gesprek.
Praktische informatie over het NPP:
Schrijf je in via: https://nijkleaster.frl/aanmelden/. Of via onze coördinator Annet Draaisma: E: a.draaisma@nijkleaster.nl T: 06-19167455
Kosten: € 15,00 per persoon. Is het bedrag voor u een probleem? U kunt ook een lager bedrag betalen of gratis meedoen. U bent uiteraard van harte welkom! Geef het even aan bij uw aanmelding. Wij gaan hier vanzelfsprekend vertrouwelijk mee om.
Tijden:
9.00: de lange tocht start in de kerk (18 km)
12.00: de korte tocht start in de kerk (6 km)
15.30: beide groepen weer terug in de kerk en is er een korte afsluitende viering.
Schoenen: Trek goede wandelschoenen aan. We lopen deels over onverhard pad.
Risico: Het meedoen met de tocht is op eigen risico.
Je kunt je hier aanmelden voor het Nijkleaster Pinkster Paad 2019
Tussen Pasen en Midzomer: elke vrijdagavond aan het einde van de week en het begin van het weekend. Inzingen om 19.40. Viering van 20.00 – 20.20 uur. Van harte welkom in de kerk van Jorwert.
Tijdens de Paaswake (om 06.00 uur in Jorwert) werd Barbara Jikai de Zoete gedoopt. Lees hier de elfde bijdrage van Barbara in de serie ‘Niet Alleen’. Vervolgens de preek van ds. Hinne Wagenaar (Helemaal van streek) en de inleidende woorden bij de doop van ds. Reinier Nummerdor. Tenslotte het portret dat in het Friesch Dagblad stond.
Hier vindt u het programma voor de week van Pasen bij Nijkleaster, samen met de gemeente Westerwert en Mantgum. Alle bijeenkomsten zijn in de kerk van Jorwert. Ieder is van harte welkom.
Kleaster-ochtend op woensdag
De kleaster-ochtend in deze week van pasen vormt een bijzonder moment van voorbereiding op wat komen gaat: ochtendgebed, kleaster-kuier en lunch. (17 april, 09.30 – 12.30)
Witte donderdag: De voetwassing
Op de wijze van Vieren en Vasten beginnen we met een kort moment in de kerk. Daarna delen we Brood en Wijn en ook (zoals elke week) Soep en Brood in de voorkerk . (Commissie vieren en vasten/ds. Hinne Wagenaar. 18 april, 18.00 – 19.30)
Goede vrijdag: Het lijden en sterven van Christus
Een ingetogen dienst waarin we het lijden en sterven van Jezus gedenken. Aan het slot van de dienst kunnen we een scherf bij het kruis te leggen of een kaarsje branden als teken van de gebrokenheid in de wereld en ons eigen leven. (ds. Hinne Wagenaar. 19 april, 19.30 – 20.30)
Stille zaterdagmorgen kuier
Op stille zaterdag organiseert Nijkleaster een extra kleasterkuier. Op de dag van afwachten, tussen Goede Vrijdag en het Paasfeest in, is er ruimte om echt te verstillen. Net als op de gewone kleasterochtend beginnen we om 9:30 met het ochtendgebed en besluiten we met het delen van onze lunch. (ds. Saskia Leene. 20 april, 09.30 –12.30)
Paaszondag
06.00 Paaswake
We beginnen deze dienst ‘s morgens vroeg met een vuur buiten de kerk. Daarna gaan we naar binnen om de verhalen te horen over de opstanding van Christus. We wrijven de ogen uit en geloven onze oren niet! Een morgen vol licht en symboliek. Tijdens deze Paaswake zal Barbara Jikai de Zoete worden gedoopt (voorgangers: ds Hinne Wagenaar en ds. Reinier Nummerdor. Hindrik van der Meer speelt op orgel en piano).
07.00 Paasontbijt
07.30 Paas-kuier (o.l.v. Sietske Visser)
09.30 Paasviering
Paasmaandag
Herhaling van De Verwondering Paasviering (2018) vanuit Nijkleaster.
22 april rond 8.10 uur op NPO2 (KRO-NCRV)
OVERZICHT:
Nijkleaster komt met een nieuwe activiteit: ferbining op freed. Elke vrijdagavond tussen Pasen en Midzomer sluiten we bij Nijkleaster de week af met een viering, waarin we samen zingen en stil zijn. Een moment van stilte, bezinning en verbinding aan het einde van de week en het begin van het weekend.
Nijkleaster is in 2012 begonnen als pioniersplek van de Protestantse Kerk. Vanaf het begin is er iedere woensdagmorgen een kleaster-ochtend, met viering, wandeling en lunch. Vaste onderdelen zijn ook de kleaster-zaterdagen en het Nijkleaster Pinkster Paad. Daarnaast zijn er veel zogenoemde programma’s op maat.
In de loop der jaren ontstond de behoefte om ook op vrijdagavond een activiteit te organiseren. Dat is Ferbining op Freed geworden. Samen zingen is een belangrijk onderdeel van de viering, die om 20.00 uur begint en een half uur duurt. Wie dat wil, kan een half uurtje eerder komen om te oefenen met (meerstemming) zingen.
Na de viering is iedereen van harte uitgenodigd om mee te gaan naar het café, om elkaar te ontmoeten.
Ferbining op Freed is voorlopig elke vrijdagavond tussen 26 april en 14 juni. Daarna zal Nijkleaster deze nieuwe activiteit evalueren en bekijken of de activiteit een vast karakter krijgt.
Overgave
We zitten aan een hoek van de grote kloostertafel in de voorkerk. Hinne kijkt wat strak. “Luister,” spreekt hij me toe, “als je dit zo blijft doen, vind je straks een boze Hinne tegenover je.” Ik kijk hem onderzoekend aan. “En geloof me, dat wil jij niet.” Oei. Ik slik.
Toen ik eind november mijn persoonlijke credo met Reinier deelde, was mijn vaste overtuiging dat ik nu eindelijk aan alle voorwaarden voldeed om gedoopt te kunnen worden. Ik wilde het zó graag, gedoopt zijn. In mijn hoofd had ik diverse scenario’s uitgewerkt om zover te komen. In vrijwel elk scenario speelde Hinne een cruciale rol, omdat ik dolgraag bij Nijkleaster gedoopt wilde worden. De Redbadtsjerke in Jorwert is het brandpunt van mijn recente religieuze ontwikkelingen. Ik kon me haast niet indenken dat mijn belijdenis en doop niet daar gaan gebeuren.
Daarbij had ik haast. Ongelofelijk veel haast. Ik was al sinds juni onrustig en gedreven en ik ontwikkelde me in hoog tempo. Ik schreef veel. Ik bestudeerde een ruime meter aan boeken, in no time. Ik sprak met diverse predikanten over allerlei onderwerpen. Ik stortte me er helemaal in. Voluit. Dat is wel een beetje hoe ik ben. Aan. Uit. Alles of niets. 100% Of 0. “Niet half” is mijn bijnaam wel geweest.
Hier speelde ook iets anders. Ik ervoer dat deze wending in mijn religieuze weg van groot belang was. Ik wilde die ommekeer bezegeld hebben. En ik was doodsbang dat ik het voor het tot dopen zou komen, op de één of andere manier volkomen zou verknoeien bij de mensen die mij inmiddels één voor één heel dierbaar werden, en daarbij ook mijn doop op het spel zou zetten. Want ook daar heb ik een handje van. Mensen die nieuw in mijn leven komen, eerst naar me toe te halen om ze dan tegen me in het harnas te jagen door onbezonnen acties mijnerzijds.
En dat dreigde nu precies te gebeuren. Ik wist niet beter dan dat ik alles zelf ging regelen. Mijn volwassen leven heb ik uitsluitend op mijzelf vertrouwd. Als ik iets wilde, was het aan mij om er voor te zorgen. In mijn enthousiasme regelde ik een avond waarop de verschillende predikanten die bij mijn belijdenis en doop betrokken zijn, bij elkaar kwamen. Bij mij thuis. Ik realiseerde me dat Hinne waarschijnlijk te druk zou zijn en schreef hem een berichtje waarin ik aangaf dat hij, als hij iets wilde delen of bijdragen, dat per email kon aandragen.
Fout…
Hinne moet hebben gedacht “Tot hier en niet verder.” En zittend aan die tafel in de voorkerk maakte hij me helder dat het zo niet werkte. Niet voor hem en überhaupt niet. “Het is een doop in een dienst waarin ik voorga. Te zijner tijd zal ik iedereen die er bij betrokken is, uitnodigen om hun bijdrage te doen. En als we er samen over praten, is dat hier in Jorwert.”
Het was al heel wat dat ik me er bij had neergelegd dat ik ‘pas’ met Pasen gedoopt ging worden. Wat mij betreft had het ook meteen gekund en in mijn overtuiging ook wel gemoeten, nadat ik in november mijn persoonlijke credo had geschreven. Nu moest ik ook nog eens de regie uit handen geven. Mijn logica dicteerde dat het klopte, dat de regie bij Hinne lag en zeker niet bij mij. Maar mijn gevoel kwam heftig in opstand. Als ik niet zelf zorgde voor de juiste invulling, hoe zou het dan ooit goed komen?
Maanden verder zijn we inmiddels. Ik twijfelde menig moment en ik heb inmiddels minstens één behoorlijk diepe geloofscrisis meegemaakt. Talloze malen heb ik Reinier in onze gesprekken horen zeggen over God en Gods genade, “Je kunt er niet uitvallen”, en daar hield ik me aan vast. Soms deed ik stomme dingen of zei ik dingen te hard of te scherp of op een moment dat niet het mijne was. Maar de mensen blijven me omarmen. Christenen zijn wat dat betreft een koppig volkje. Wil jij er bij horen, dan hoor je er bij.
Inmiddels ben ik heel blij dat ik de regie geheel tegen mijn natuur in, uit handen heb gegeven en heb gewacht tot Pasen. Hoe opstandig ik daar initieel ook onder was. Mijn geloof is in die paar maanden verder gegroeid van een persoonlijk lijntje tussen God en mij, naar een vol besef van God als iets alomvattends waarbinnen wij ons bevinden. Wij allemaal, samen. En, “Je kúnt er niet uitvallen.”
Mijn doop zou eind 2018, begin 2019 eigenlijk alleen voor mijzelf zijn geweest. De betrokkenen zouden braaf hun rol hebben gespeeld in een theaterstuk ten dienste van mij. Nu is mijn belijdenis en doop een aangelegenheid voor iedereen die zich er bij betrokken voelt.
Al schrijvend realiseer ik me: de belijdenis en doop zijn niet van mij. Zoals ik vanaf het begin heb geweten dat ik niets bijzonders deed om tot geloof te komen en dat verder te ontwikkelen, zoals ik me daarin uiteindelijk, na een periode van tegenstribbelen, heb laten leiden en sturen en ik inmiddels eenvoudig de bewegingen die mij helemaal vreemd waren, volg, zo gaat het nu ook met mijn doop: ik heb me overgegeven aan wat zich aandient en ik volg en ben in vol vertrouwen dat het prachtig wordt voor iedereen.
Barbara Jikai de Zoete
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden. (ds. Hinne Wagenaar)
Stil
De lente breekt niets te vroeg aan. Overvloedig zonlicht gutst blauwzwarte, scherpe schaduwen door de ruigtes van het Drents-Friese Wold. De hond, Baruj, fladdert achter baltsende citroenvlinders aan en is door het dichte groen van de jonge fijnsparren al gauw niet meer te zien. Het droge bospad knispert onder mijn schoenen. Ik koester elk smalste straaltje zonlicht dat mijn huid bereikt. Bij een holle stobbe aangekomen trekt Baruj een sprintje. Hij heeft dorst. Normaal gesproken staat er water in de stobbe, maar nu even niet. Teleurgesteld krabt Baruj in de holle ruimte en piept van ongenoegen. Ik roep hem bij me en raap een tak op om te spelen.
Het eenvoudige plezier van boslucht, zonlicht en een speelse en energieke jonge hond, tilt mijn humeur naar een hoger plan. Een milde oostenwind tocht geruisloos tussen de boomstammen door en raakt me voorzichtig. Ik ontspan en drijf mee met de wolk die boven de kale duinen opstaat.
Vanmorgen verscheen ik op televisie. Ruim twee weken geleden was ik in de buurt van Hilversum voor de opnames van een aflevering van De Verwondering met Annemiek Schrijver. Die woensdag vond ik dat heel spannend. Toen de uitzending eenmaal naderde, dacht ik “Mens, mens, wat heb je gedaan!” Pas de tweede maal dat ik keek naar de uitzending, kwam die bij me binnen. Het team van De Verwondering heeft er een heel mooi verhaal van gemaakt. Ze konden maar ongeveer de helft van het opgenomen materiaal gebruiken, maar daar merk je niets van. In het verhaal zit een mooie continuïteit en opbouw. Dat hebben ze goed gedaan.
Van mijn voornemen om van Facebook weg te blijven, komt vandaag weinig terecht. Via de telefoon, facebook dus, WhatsApp en email komen er vele reacties. Allemaal lief en warm. Vanmorgen in de kerk kreeg ik ook fijne reacties. Mensen waren van te voren uiteraard nieuwsgierig. Mensen leven met me mee, ook dat. En de uitzending zelf raakte ze. Hartverwarmend. Daar word ik stil van.
Ik heb mijn telefoon op vliegtuigstand staan hier in dit verkwikkende bos. Al wandelend rust ik nu en ik merk dat mijn geest God zoekt. Mijn stappen worden trager, mijn ademhaling dieper, mijn gedachten niet langer van belang. Ik bevind me ergens op de grens van meditatie en gebed, in beweging en in rust tegelijk. Een overweldigend gevoel van geruststelling stroomt over mij uit. Warm als die zonnestralen op mijn gezicht. Vertrouwd als mijn eigen hartslag. Ik glimlach. Breeduit. De tanden bloot. En sta even stil.
Barbara Jikai de Zoete
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden.
(ds. Hinne Wagenaar)
Je bent altijd van harte welkom bij Nijkleaster. Soms is het lastig om een plekje voor je auto te vinden om te parkeren in het dorp Jorwert. Daarom hierbij enkele tips en aanwijzingen.
VIEREN en VASTEN 2019: een bron die zacht en vrolijk stroomt. Elke donderdagavond tot Pasen ben je in de kerk van Jorwert welkom van 18:00 tot 19:30 uur. Na een korte viering staat een eenvoudige maaltijd klaar: soep en brood. Ook bedenken we samen een goed doel om met een financiële bijdrage te steunen. (Eerdere doelen: Kledingbus Súdwest Fryslân, de Ramp in Mozambique, Stichting Free Yazida). Het is niet nodig je op te geven. Kom gewoon, er is altijd genoeg. Dit jaar lezen we verhalen over water. Het zijn stuk voor stuk verhalen over ervaringen die we zelf ook kennen. Deze week (4/4) gaat het over over vertrouwen hebben bij tegenwind. We lezen hoe Jezus én zijn leerling Petrus over het water lopen.
‘Perfect offering’
Allerlei emoties lopen door elkaar. Woede dreigt daarbij de overhand te krijgen. Rationeel klopt er niets van een geloof in God. Wat zou ik me toch druk maken daarmee? Waarom zou ik mijn leventje zoals het was, achter me willen laten? Het was makkelijk en lekker en van mij. Nu is alles veel complexer geworden. Staat op z’n kop en waartoe?
Van Janos kreeg ik de huiswerkopdracht om een spirituele biografie te schrijven. Een levensloop met daarbij m’n religieuze ontwikkeling als thema. Ik bestudeer de opdracht en de uitgewerkte voorbeelden en ga er mee aan de slag. In een smalle kolom schrijf ik de gevolgde opleidingen – beginnend bij de crèche – en mijn werk. In een kolom daar naast waar ik woonde. Bijna twintig maal verhuisd, zie ik in de gauwigheid. En dan schrijf ik ‘Geboren: 16 maart 1966’. En ik begin.
Binnen de eerste tien regels zie ik een ellendig bestaan opduiken. Vol geweld en instabiliteit. In mijn achterhoofd realiseer ik me dat ik bovendien toen ook al, uiteraard, autistisch was. Al was dat ongezien of onbenoemd. De wereld was voor mij sowieso een stukje complexer dan voor de meeste anderen. En dan die gewelddadige chaos om mij heen… “Meisje, meisje, hoe heb je dat overleefd”, denk ik bij mijzelf.
En er staat een enorme boosheid in me op. “Waar was God toen ik een kleuter was? Toen ik een depressieve tiener was? Toen ik een burn-out had? Waarom komt hij tevoorschijn tegen de tijd dat ik alles zelf op de rails heb gezet? Wat heb ik aan zo’n God?” Ik kokhals van stress en zoek in mijn onmachtige woede een manier om me te uiten.
Janos is mijn slachtoffer. Via WhatsApp vuur ik vragen op hem af. Ik probeer om mijn boosheid te bedekken. De vragen zijn echt en levend en brandend en razen door me heen. En Janos, op zijn vrije dag nota bene, antwoordt. Keer op keer gaat hij serieus in op mijn bozige en verongelijkte vragen. Geduldig. Ik huil. Ik loop inmiddels met de hond in het enorme bos. Ruim, winderig, modderig. De hond gaat zijn gangetje. Rent achter een merel aan. Achter een paar vlinders. Grijpt een tak en zwiept daarmee tegen mijn benen. Ik kan de vogels nog niet horen en loop verder, contactloos. Ik realiseer me dat ik daarmee alweer een voornemen voor mijn vasten verbreek. “Ik kan me niet eens houden aan m’n voornemens voor deze veertigdagentijd”, gromt het in mij. Nu begint de woede zich op mijzelf te richten. “Wat ben ik dan voor christen?” De conclusie is gauw getrokken: ‘ik wil dit niet. Het moet stoppen. Ik wil terug naar hoe het was.’
Maar dat is niet waar, natuurlijk. Woensdag heb ik het gesprek over de doopdienst bij Nijkleaster. Zondag wordt de Verwondering uitgezonden, met mij als gast. De doop zelf nadert. Janos heeft tot mijn grote verdriet een beroep aangenomen naar Goes en zal ergens in mei waarschijnlijk verdwijnen. Ik sta bol van de stress en mijn reactie daarop is woede. Zo heb ik decennia lang gereageerd. Boos worden is mijn overdrukventiel. Boos op Janos, omdat hij weggaat. Boos op God, omdat die zich zo lang niet liet kennen. Boos op mijzelf, omdat ik zwak faal waar ik dacht te kunnen slagen, nou eindelijk eens te kunnen slagen. De veertigdagentijd doet ondertussen wel degelijk zijn ding. Elke dag weer neem ik ruim de tijd om te lezen in de Bijbel, om me te bezinnen, om te bidden, om te schrijven. En al de stilte die zich ontwikkelde, kraakt in z’n voegen en breekt en scheurt, nu ik voor de deur van de doop kom te staan.
“Ring the bells that still can ring
Forget your perfect offering
There is a crack in everything
That's how the light gets in” - Leonard Cohen
Plichtsgetrouw pak ik, eenmaal thuis, mijn vel papier weer op. “Spirituele Biografie” schrijf ik met sierlijke letters in de kantlijn. Dwars door mijn tranen heen schrijf ik verder. Nee, het was niet mooi hoe het begon. Maar welk een triomfantelijke wending kreeg mijn leven negen maanden geleden. Ik moet stoppen met dit over mij te laten gaan. Het gaat niet over mij. Zelfs niet om mij. ‘Forget your perfect offering’. Laat het licht maar binnen.
Barbara Jikai de Zoete
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden.
(ds. Hinne Wagenaar)
Barbara is zondag te zien (en te horen) in het programma de Verwondering: De Verwondering, zondag 31 maart om 08.25 uur bij KRO-NCRV op NPO 2
Om een uitweg te vinden voor de stress die ze ervoer in haar werk ontdekte Barbara de Zoete het zen-boeddhisme. Het bleek zo goed bij haar te passen dat ze haar comfortabele leven opgaf om te kunnen intreden in een klooster in het noorden van het land en zen-monnik te worden.
Vorig jaar kwam ze tijdens de revalidatie na een beenbreuk in aanraking met Nijkleaster, de geloofsgemeenschap in Jorwert. Het zette haar leven volledig op z’n kop: De Zoete zette haar hakken in het zand want ze was er tot dat moment heilig van overtuigd geweest dat haar toekomst bij het zen-boeddhisme lag. Toch kon ze niet anders dan aan zichzelf toegeven dat er bij haar in een paar maanden een onstuitbaar godsgeloof was ontstaan. Op de vroege paasmorgen wordt ze gedoopt.
SPIJT
Janos staat naast me op het bospad. Voorzichtig raakt hij mijn arm aan. “Gaat het? Ach, je rilt er van!” Ik sta van hem afgewend op enige afstand. Inderdaad, te trillen in mijn schoenen. Aangedaan. Beschaamd. Vooral dat laatste. Zojuist heb ik hem tijdens onze wandeling verteld over één van mijn naarste daden. Hoe de herinnering daaraan me op dit moment plaagt. Hoe het perspectief over mijzelf zich totaal heeft omgekeerd. Van “What’s in it for me?” en “Wat heeft de wereld mij wel niet aangedaan” naar “Hoe ben ik van betekenis in deze wereld”. En ook een pijnlijk verstikkend “en wat heb ik de wereld wel niet aangedaan?”
En wat héb ik de wereld aangedaan! Ik weet zeker dat veel van mijn denken, spreken en doen noch mijn medemensen, noch God veel plezier heeft opgeleverd. Integendeel. En dat besef doet zo’n pijn. Het is een ruw proces waarin ik terecht ben gekomen. Wat ik Janos vertelde, is nog niet een fractie van al mijn wandaden. De geest is uit de fles. Ik moet met mijn levendige herinneringen iets doen, want ik stik er in.
Met Reinier spreek ik later af voor een begeleidingsgesprek. Hij weet hoe ik er voor sta, maar weet niet goed hoe hij mij kan helpen. Ik ervaar mijn schaamte en schuldbesef als belemmerend in mijn ontwikkeling, kerkbezoek of gang naar Nijkleaster. Zeker als het Heilig Avondmaal aan de orde is. Ik schrok me rot toen dat gepland bleek en ik dat niet wist tot ik al in de kerkbanken zat. Ik wist me geen raad. Ik kon geen kant op; het liefst was ik de kerk uitgevlucht. Ik heb gepast. Dit is iets waar ik zelf doorheen zal moeten gaan. Dat beseffen Reinier en ik beiden. Hij kan alleen faciliteren en steunen. Hij is bovendien pastor, geen psycholoog.
We spreken af elkaar bij Nijkleaster te ontmoeten waar Reinier ’s ochtends in het gebed voorgaat en de kuier begeleidt. Om aansluitend samen naar Grou te gaan, waar hij predikant is. Ik voel me klein, betrapt, schuldig. Waar ik in de Redbadtsjerke normaal op de eerste de beste plek ga zitten die vrij is, meestal in de binnenste kring van stoelen, vaak ook nog eens vooraan, schuil ik nu achter mede kuier-gangers. Reinier vertelt zijn verhaal. Dat gaat over mij? Dat gaat over mij! Ik houd het niet droog. Ik verga en verpulver van pijnlijk schuldbesef. In Grou zitten Reinier en ik later die dag samen voorin in de verder lege Sint Piter-kerk. Op twee apart gezette stoelen. Reinier zorgzaam en bezorgd, afwachtend. Ik strak als een veer. Durf ik dit? Kan ik dit? Hoe is het voor Reinier als ik het vertel? Kan hij mij daarna nog zien? Hoe belastend is dit voor iemand? Wat maak ik stuk met dit te openbaren? Welk goed doet het?
Ik aarzel lang. Steeds sta ik op de drempel, om dan weer terug te stappen. Bijna geef ik de moed op. Reinier inmiddels ook, vertelt hij me later. Schijnbaar uit het niets begin ik dan eindelijk te vertellen. Ik stik onderwijl in mijn tranen, huil aan één stuk door schuddend en schokkend, ga helemaal stuk van berouw. Mijn hoofd, mijn maag, buik, spieren, alles doet me zeer. Ik zou kunnen overgeven als ik niet moest spreken. En ik vertel…
Er gebeurt niets. Reinier blijft kalm naar me luisteren, haalt een glas water wanneer het me serieus te zwaar wordt. Het dak komt niet naar beneden. De wereld vergaat niet. Ik ga niet dood. Het is er uit. Mijn schouders schokken na en ik heb moeite om Reinier aan te kijken. Hij constateert vriendelijk rustig “Het is niet goed wat je hebt gedaan.” Wat ik beaam. Na kort rust vervolgt hij “maar ik veroordeel je niet.” Ik kalmeer. Eindelijk.
In de dagen en weken daarna leer ik bidden. Op m’n knieën leg ik mijn geleefde doelloos leven voor God neer. Onwennig en verlegen, schuldbewust, soms rillend van een diep gevoeld ontzag. Tot ik rustig word en ruimte begin te ervaren, opluchting, en God in die ruimte opnieuw ontmoet. In Zijn kalmte leun ik mijn vermoeide bestaan en ga een nieuwe fase in.
De okerrode dageraad
schuurt langs de randen van de nacht.
Mijn rust’loos waken ontneemt me kracht;
ontneemt me woord en daad.
Ergens in dat donk're licht
doolt een woord voor U dichtbij.
Een woord dat U omschrijft, èn mij,
en ons aan elkaar verplicht.
Mijn hart een rauwe last.
Hoe kan ik anders bij wat ik voel?
Ik glij uit bed en kniel maar neer.
Ik stamel mijn stomheid ... God... Heer...
Vader! ... Vader is wat ik bedoel.
Vader, hou me vast.
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden.
(ds. Hinne Wagenaar)
VIEREN en VASTEN 2019: een bron die zacht en vrolijk stroomt. Elke donderdagavond tot Pasen ben je in de kerk van Jorwert welkom van 18:00 tot 19:30 uur. Na een korte viering eten we soep en brood. Ook bedenken we samen een goed doel om met een financiële bijdrage te steunen. De eerste keer was de collecte voor de Kledingbus Súdwest Fryslân (€150). Het is niet nodig je op te geven.
Dit jaar lezen we verhalen over water. Het zijn stuk voor stuk verhalen over ervaringen die we zelf ook kennen. Deze week (21/3) gaat het over iets alledaags dat opeens heel bijzonder wordt. We lezen hoe water in wijn verandert.
Dit weekend (16-17 maart 2019) staat in het teken van Thomas Merton, de monnik die diverse boeken schreef over de thematiek van de Berg in relatie tot spiritueel leven. Zaterdag is er een speciale kleaster-dag hierover. Zondag (17/3 om 09.30 uur in Jorwert) gaat de kleaster-viering over het thema ‘Berg op en Berg af’. In de Bijbellezing staat dat Jezus boven op een berg in het volle licht staat. Maar al snel is het leven weer gewoon en moet hij naar beneden, naar de uitdagingen van het alledaagse leven. We proberen een relatie te leggen met ons eigen leven. Voorganger: ds. Hinne Wagenaar. Muziek: Take Beukema.
Vandaag werd de onderstaande tekst door voorganger Sytze Ypma heel langzaam gelezen en gebeden tijdens het ochtendgebed van de kleaster-morgen. Heel gepast bij deze dag, nu we stilstaan bij de omslag van het seizoen (biddag voor gewas en arbeid). Heel gepast bij het weer van vandaag, woensdag 13 maart 2019: harde wind en stromende regen!
Van de zon leren te verwarmen,
van de wolken leren licht te zweven,
van de wind leren een zetje te geven,
Van de vogels leren hoogte te winnen,
van de bomen leren standvastig te zijn.
Van de bloemen het stralen leren,
van de stenen het stilliggen leren,
van de struiken in de lente vernieuwing leren,
van de bladeren in de herfst laten vallen leren,
van de stroom de hartstocht leren.
Van de regen leren zich uit te laten stromen,
van de aarde leren moederlijk te zijn,
van de maan leren zichzelf te veranderen,
van de sterren leren een van de velen te zijn,
van de seizoenen leren,
dat het leven steeds opnieuw begint.
Ute Latendorf
Uit: Peter Müller, De weg van mijn verlangen. Een spirituele pelgrimsgids (Baarn: Forte /Averbode, 2011), 75.
Ontmoeten
De stilte om mij heen is helend. Het is diep in de nacht na een meditatieavond met mijn zengroep, en ik zit op mijn kussentje in meditatie verzonken.
De rij met christelijke boeken die ik bestudeer, onder begeleiding van Reinier, groeit. De inhoud heeft impact. Mijn Godsgeloof zit diep. Praktisch weet ik echter niets van het christendom. Bijbel, leer, dogma’s en tradities, gemeenschap… Mijn kennis is rudimentair en fragmentarisch en achterhaald. Het is een gelukkig toeval dat Reinier een zenboeddhistisch idioom met mij deelt en goed is ingevoerd in het boeddhisme. Hij heeft zelf jukai gekregen – de lekenordinatie van het zenboeddhisme, in betekenis vergelijkbaar met wat belijdenis en doop zijn voor het christendom. Ik kan me in elk geval uitdrukken in mijn eigen taal.
Kennis kun je altijd opdoen. Daar maak ik me dan ook geen zorgen om. Goede leraren en titels zat. Van andere aard voor mij is in dit moment de ervaring, en daar loop ik steeds tegen een mankeren aan. M’n ervaringen zijn authentiek. Ik kan proberen te ontkennen en afwijzen en me er onderuit worstelen wat ik wil, maar mijn ervaring blijft me in beweging brengen. Bewegingen die ik niet ken. Niet snap. Die ik domweg volg omdat dat veruit het makkelijkst blijkt te zijn.
Toch blijkt dat je niet alles van anderen kunt leren. Immers, wat is de smaak van honing? Hoe voelt de voorjaarszon op je gezicht?
Mijn manco is dat ik niet kan bidden. Ik ervaar een diepe behoefte het te kunnen, maar ik weet niet hoe. Ik vraag het aan Hinne om het me te leren. Ik vraag het aan Reinier. Maar zij geven beiden aan zelf te bidden op een manier die ik niet zo gauw kan gebruiken om het te leren. Ik vraag het aan Janos en die komt met praktische tips, maar dan nog… Zijn methodische aanpak sluit niet aan op mijn Godsbeeld. Hoe gaat het me lukken dan? Telkens als ik het probeer, verzink ik uit meerjarige gewoonte in meditatie. Meditatie en gebed, dat zijn twee aparte entiteiten elk van grote waarde. Met elkaar verbonden, ja. Hetzelfde, nee.
Ditmaal verloopt het andersom. Terwijl ik nu in de nacht in het donker zit te mediteren, overkomt me het gebed. Ik raak verder en verder naar binnen gekeerd. De omgeving verdwijnt. Ik verdwijn. En dan ontmoet ik. In een donker en dimensieloos punt in de ruimtetijd in mijn diepste wezen, op de bodem van mijn ziel, ontmoet ik. Ontzagwekkend. Geruststellend. Warm. Vertrouwd. Zacht. Vriendelijk. Veilig. De klare duisternis diep binnen mij en om mij heen vult zich. We ontmoeten Elkaar en zijn in Onze ontmoeting volkomen afhankelijk van Elkaar.
Zwijgend hoefde ik me alleen maar te laten vinden, en daar was Hij. “Dag God. Daar zijn We dan.” Ik ontlaad in een heftige huilbui die overgaat in hardop lachen. De volgende ochtend word ik glimlachend wakker.
Ik hoef het niet alleen te doen.
dit gat in het licht
waar stilte rusteloos is
en donker en wijd
en mijn handen rondtasten
gevat in blind vertrouwen
zo elkaar vinden
mijn lichaam klein geborgen
en mijn ogen gesloten
geopend mijn hart en ziel
leeglopend van verlangen
gewijde ruimte, nieuwe stilte
geen plaats om verder te gaan
vult zich nu met ons twee
mijn zoekend luisteren ontmoet Jou die vindt
zwijgen Ons enige woord
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden.
(ds. Hinne Wagenaar)
Op vrijdag 8 maart stonden de onderstaande artikelen prominent in het Friesch Dagblad. U kunt deze hier lezen in PDF formaat. Op zaterdag 9 maart volgde de Leeuwarder Courant met een mooi artikel, maar met een krantenkop die de lading niet dekt. Hieronder leest u een nadere beschouwing op de Nijkleaster ontwikkelingen door onze pionier ds. Hinne Wagenaar.
Aan allen die meeleven met Nijkleaster! Bêste minsken van bestuur, kerkenraad en gemeente Westerwert-Mantgum, kleasterried, kleasterlingen, kleasterkrachten, vrijwilligers, bezoekers, landelijke Protestantse Kerk in Nederland en de classis Fryslân, en allen die ons volgen via website en social media.
We hadden ons het begin van de 40-dagentijd iets rustiger voorgesteld. Juist in deze eerste week van bezinning gaan de ontwikkelingen van Nijkleaster razendsnel. Vandaag, vrijdag 8 maart 2019, komt het Friesch Dagblad met een voorpagina volledig gewijd aan Nijkleaster. Met als kop: ‘Nijkleaster kan gefaseerd gaan bouwen’. Op de website van het FD staat zelfs: ‘Het is definitief: bij Hilaard komt protestants klooster.’ De stukken in de krant voegen we als bijlage bij. Wij zijn heel blij dat we ons stapsgewijs verder ontwikkelen richting onze droom.
Maar tegelijk voelen we bij Nijkleaster ook de behoefte om enige nuancering aan te brengen. Dat is via de pers wat lastig, die brengen immers nieuws. Maar in onze eigen publiciteit moet dat wel. Kort gezegd, wij hebben met Nijkleaster en alle betrokkenen belangrijke stappen gezet. Van onze kant zijn we een heel eind op weg. Maar tegelijk zijn we nog wel afhankelijk van de doorgaande fondsenwerving en de wettelijke procedures waartegen nog bezwaren kunnen worden ingebracht.
Achtergrond bij de ontwikkelingen
De plannen van Nijkleaster aangaande Westerhûs zijn gepresenteerd in het najaar van 2017. Een jaar later moesten we constateren dat er nog onvoldoende vaart zat in de fondsenwerving. Er waren veel contacten en kansen, maar het werd nog niet concreet. Dat heeft in de herfst van 2018 de nodige spanning veroorzaakt binnen Nijkleaster: ‘Gaat ons dit wel lukken?’ De kerkenraad van Westerwert-Mantgum, die inhoudelijk en financieel helemaal betrokken is, vroeg aan het bestuur van Nijkleaster om toch nog eens te kijken naar de mogelijkheid van een fasering: ‘Is het mogelijk om kleiner te beginnen en later door te groeien naar het volledige plan?’ Vanaf december is er hard gewerkt aan de plannen voor een fasering. Samen met alle geledingen (incl. financiële adviseur en architect) zijn we gekomen tot een gefaseerd plan. Dat doet aan de ene kant wel pijn, omdat we dan in de eerste fase kleiner en kwetsbaar moeten beginnen. Maar het geeft ook veel lucht omdat we niet alles in een keer hoeven te doen maar in stappen kunnen groeien richting de eindfase.
Alle ontwikkelingen lijken zich nu in één week samen te ballen. Op maandag 4 maart kwamen de besturen van Nijkleaster en kerkelijke gemeente samen om positief te besluiten over dit gefaseerde plan. Op woensdag kwamen vertegenwoordigers van het dienstencentrum van de Landelijke PKN samen met de vertegenwoordigers van de Classis Fryslân. Wij hebben ons verhaal nog een keer gepresenteerd. Later op de avond hoorden we dat zowel de landelijke kerk als de classis Fryslân €100.000 gaan bijdragen voor het plan Westerhûs. Dat is voor ons van groot financieel belang. Maar het vertrouwen is nog veel belangrijker! Daar worden we stil van. Bovendien hebben diverse kerkelijke gemeenten uit Fryslân besloten om het project Westerhûs op hun eigen wijze en naar de eigen financiële mogelijkheden te steunen. Ook deze week zijn we een paar keer op pad geweest om ons verhaal te vertellen bij kerkenraden van gemeenten. Gerko Last, onze fondsenwerver, en Henk Kroes, onze voorzitter, zijn ‘goud’ waard!
Het Friesch Dagblad kreeg deze week ook lucht van de ontwikkelingen en plaatste vandaag drie stukken in de krant. Dat is geweldig! Maar nu lijkt het wel heel definitief. Dat is niet het geval. De fondsenwerving gaat door. Eerst om deze fase rond te krijgen en vervolgens voor de tweede fase. En het vergunningstraject kan nog vertraging opleveren. Maar met een beetje geluk en zegen kan er dit jaar een begin gemaakt worden met de sanering van gebouw en terrein. De bouwcommissie van Nijkleaster-Westerhûs heeft voor de komende weken al reeds diverse bijeenkomsten gepland.
Tenslotte: dank!
Wij willen onze grote dankbaarheid uitdrukken aan alle mensen die op zo hartverwarmende wijze ons nieuwe kloosterproject steunen. De (vaste) gasten en vele bezoekers die zoveel warme feedback geven. De vele en diverse vrijwilligers die hun tijd, energie en positiviteit geven. De bestuurders van zowel Nijkleaster als gemeente Westerwert-Mantgum die meebewegen op deze meanderende en pionierende weg. De kerkelijke gemeenten in Fryslân die met Westerhûs meedoen en hun geld beschikbaar stellen (en al die gemeenten die het nog overwegen). En niet te vergeten is onze dankbaarheid groot richting de landelijke Protestantse Kerk die ons vanaf den beginne door dik en dun heeft gesteund. En nu de nieuwe classis Fryslân evenzeer. Het maakt ons stil, bescheiden en nederig.
En zo is het begin van de 40-dagentijd voor ons verre van rustig. We lazen afgelopen woensdag (as-woensdag) tijdens onze vaste kleaster-ochtend het gedeelte over de beproevingen van Jezus in de woestijn (Lucas 4, 1-13). En ‘s middags bij de opening van de vergadering van de kleaster-ried lazen wij daarbij enkele woorden uit een preek van Henri Nouwen waarin hij het verband legt tussen de doop van Jezus, die voorafgaat aan de beproevingen in de woestijn, en de manier waarop Jezus reageert op die beproevingen. Dat delen wij hier graag:
De kern van mijn geloof bestaat uit de overtuiging dat u en ik, dat wij allemaal de geliefde zonen en dochters van God zijn. Een van de enorme taken die we hebben, is dat te beseffen en vervolgens een leven te leiden dat uitgaat van die kennis. Dat is niet zo eenvoudig… Vaak beantwoorden wij de vraag naar ‘Wie ik ben’ met ‘Ik ben wat ik doe’, ‘Ik ben wat anderen over me zeggen’ en ‘Ik ben wat ik heb’… Wat ik u wil zeggen, is dat deze voorstelling van zaken verkeerd is. Dat is niet wie u bent en dat is niet wie ik ben. De duivel zegt tegen Jezus in de woestijn: Verander deze stenen in brood. Laat zien dat u iets kunt. Spring van de tempel en laat mensen u opvangen, zodat ze goed over u spreken. Kniel voor me neer, dan geef ik u veel bezittingen. Dan bent u geliefd, want u doet iets, mensen praten goed over u en u hebt iets – en iedereen zal van u houden. Maar Jezus zei: dat is gelogen. Dat is de grootste leugen die er is, waardoor mensen relaties aangaan die tot geweld en verwoesting leiden. Jezus zei: Ik weet wie ik ben. Voordat de Geest mij naar de woestijn leidde om verzocht te worden, daalde de Geest Gods neer en zei: Jij bent mij geliefde zoon, in jou vind ik vreugde. (Do bist myn soan, myn ynleave jonge. Ik bin sa wiis mei dy). Dát is wie u bent. Dát is wie ik ook ben. Er is één ding dat ik u in elk geval duidelijk wil maken: wat voor Jezus geldt, geldt ook voor u! (Henri Nouwen, Wie ben ik? Adveniat/Halewijn, 2018-2019).
Mei in hertlike groetnis út namme fan Nijkleaster
ds. Hinne Wagenaar (pionier-dominee voor Nijkleaster)
Thomas Merton (1915-1968) was een van de bekende religieuzen uit de 20e eeuw. Hij combineerde een contemplatieve levensstijl (van stilte en gebed) met een hartstochtelijke inzet voor vrede en gerechtigheid.
Tijdens de kleaster-dag op zaterdag 16 maart zal Hinne Wagenaar ons inleiden in het leven en denken van Merton. Merton begon als ‘gewone’ kloosterling. Maar in de loop van zijn leven zocht hij steeds meer afzondering. Uiteindelijk leefde hij alleen in een kluis op het kloosterterrein.
Hinne Wagenaar, pionier van Nijkleaster, voelt zich verbonden met Thomas Merton en deelt zijn kennis en kunde op deze dag. Maar het gaat natuurlijk ook om de vraag hoe de deelnemers zich verhouden tot de levensvragen van Merton.
Strijd
Onrustig schuifel ik heen en weer in de stoel. Mijn been doet zeer van de wandeling hiernaartoe. Ik ken hier niemand. Mensen bekijken me. Ik voel me opgelaten. Wat doe ik hier?
Dat kruis aan de muur. Tjongejonge, het kon zeker niet groter. Metaal met TL-licht er achter. Niet helemaal mijn idee van… van wat? Van… Wacht, ze beginnen. O help, ik moet gaan staan. Waar is m’n kruk. Oké. Fijn pianospel! We zingen. Ik kan vanuit deze hoek, links achterin de kerk, de tekst van de beamer-projectie niet lezen. Of misschien net. Ik doe m’n best. Nee, nog niet zitten. Er moet eerst nog wat gezegd worden.
Met aandacht en vol verwondering volg ik wat er gebeurt in De Schutse, de kerk in Appelscha, mijn woonplaats. Het gaat snel en de mensen zijn duidelijk gewend aan wat er allemaal gebeurt. Ik voel me wat opgelaten. Ik sta te laat, ook door mijn gekwetste been, en zit niet snel genoeg weer. Ik krijg onverwacht pepermunt van mijn buurvrouw. De predikant vertelt. Mooi! Collecte? Chips, ik heb geen cent op zak. En dan bidden we samen.
En daar zijn de tranen. Weer. Wat dan? Wat is er toch met me aan de hand? Ik breek echt en kan niet stil huilen. “Wat doe ik hier dan ook!” denk ik bozig. De buurvrouw van de pepermunt heeft ook papieren zakdoekjes in haar tas en reikt me er één aan. Dankbaar neem ik hem en druk hem tegen mijn gezicht. Onstopbaar huil ik. Ik voel geen verdriet. Ik voel geen angst of boosheid. Ik ben ongelofelijk diep geraakt door… Door wat dan? “Hé, herpak jezelf eens!” maan ik mezelf, maar er is geen houden aan. Iemand slaat haar arm om mij heen. Dat versterkt mijn huilbui alleen maar. Ik voel me helemaal openen en ik stort leeg.
De dienst is klaar. Ik zie een tweede deur de kerkzaal uit en sluip achterlangs en glip langs de mensen richting de glazen deuren naar buiten. Maar dat gaat niet onopgemerkt. Iemand tikt vanaf achteren op m’n schouder. Ik draai om en kijk recht in het licht verontruste en belangstellende gezicht van de predikant. “Hoe gaat het met u?” vraagt hij me. Mijn kop valt neer als ik antwoord “Dat weet ik niet.” De predikant houdt oogcontact door zowat onder me door te buigen, en hij vraagt “Wilt u praten? Heeft u behoefte aan een gesprek?” Dat weet ik eigenlijk ook niet. En ik mompel iets als “Nee, niet nodig. Bewaar uw aandacht maar voor uw gemeente.” En ik maak me uit de voeten. Mijn kruk tikt versneld op de stoeptegels. “Ik kan het niet alleen!” galmt het in mijn achterhoofd. De open, helpende hand schemert vanuit mijn herinnering op mijn netvlies, wanneer ik mijn ogen sluit. Waarom sla ik dan elke aangeboden hulp steeds weer af. Ik kan dit echt niet alleen. Al begrijp ik steeds minder van wat ‘dit’ is.
Thuis zoek ik een email-adres op van de predikant die mij vanmorgen op mijn schouder tikte. Ds. Janos Schellevis blijkt hij te zijn. Ik schrijf een berichtje. Aarzel. En stuur dan niet. Nog niet.
Tot dit moment had ik intensief contact via mail en WhatsApp met de beide predikanten die ik bij Nijkleaster in Jorwert had leren kennen. Zo intensief dat ik zelf ervoer dat het eigenlijk te gek was, maar ik kon me niet stil houden. Ik had een enorme, explosief onrustige honger naar kennis en inzicht en ervoer tegelijk een diepe angst in mijn manische activiteiten precies dat kwijt te raken wat ik als bijzonder waardevol was gaan ervaren: een religieuze bedding die mij vrij liet om mijzelf te zijn en mijzelf ten volle te ontwikkelen. Tegelijk had ik moeite gekregen om in mijn eigen traditie, als zen-boeddhistische non, actief verder te gaan waar ik gebleven was voor ik mijn been verbrijzelde. Voor ik in Jorwert kwam. Aarzelend en vol ongeloof moest ik mijzelf namelijk toegeven dat ik tot een Godsgeloof was gekomen. Ik, deze volhardende agnost? Hoe dan?
Ik kan dat er beslist niet bij gebruiken. Ik ben in training in een zenklooster en mijn hoop en verwachting is dat ik uiteindelijk leraar wordt, priester wellicht. Mijn eigen schooltje opricht, een tempeltje eventueel, en daar mijn toekomst mee vul. Dat is waar ik de afgelopen acht jaar aan gewerkt hebt. Dat, en mijn grootste drijfveer: de hoop op Verlichting. Wat moet ik dan met een Godsgeloof? Weet je wel hoe onhandig dat is in het boeddhisme?
Plots wil ik er niets meer van weten. Dat hele Nijkleaster, God, die predikanten, scheer je weg. Ik kan dit niet gebruiken in mijn leven. Je haalt te veel overhoop. Mijn toekomst gaat er aan als dit zo doorgaat. Ik scheer mijn hoofdhaar weer af tot op de huid en trek mijn monnikspakje aan tijdens de periode van de zomertraining in mijn klooster, al kan ik daar door mijn been nauwelijks komen of aan de programma’s meedoen.
Ik kan wel in Jorwert komen, waar ik dan ook regelmatig naartoe ga. Toch naar toe ga.
Op de bodem van mijn hart,
een Gedaante in diepzwart
gehuld, verborgen gelaat.
De armen slap langs het lichaam.
Ze kijkt op met gesloten ogen te groot
voor Haar gezicht vol van leven en van dood,
als Ze mij aanvliegt en diep voelen laat
hoe het is zonder rang, zonder naam.
Vleugels kristal, zuiver en scherp,
rinkelend over mijn hoofd geschoren,
dwingen mij neer; ik laat los; Ze gaat heen,
nu ik zelf mijn zelf verwerp
en zo stilletjes word herboren
vanuit het duister schoon sereen.
Opstaand wanneer het zegenend Licht
de ogen opent in mijn gezicht.
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden. (ds. Hinne Wagenaar)
Dit was een van de boodschappen van Dom Bernardus tijdens de Nijkleaster-sneon van 16 februari 2019. Samen met broeder Mozes was hij te gast bij Nijkleaster. Sinds een aantal jaren onderhouden de broeders van abdij Koningshoeven met Nijkleaster een hartelijke relatie. In januari was een groep van Nijkleaster nog te gast op Koningshoeven. Bij Nijkleaster was uitgezien naar deze dag, maar het bleek dat de broeders van Koningshoeven evenzeer hadden uitgekeken naar een persoonlijk bezoek aan Nijkleaster in Jorwert. Het werd een hartelijke dag met ochtendgebed, lezing van Dom Bernardus, kleaster-miel in het café, kleaster-kuier naar boerderij het Westerhûs, een vragenronde en tenslotte een afsluitend gebedsmoment.
Het ochtendgebed had als lezing Lucas 5: 1-11, het verhaal van de twee boten en de vissers Simon, Jakobus en Johannes die Jezus volgden. Vraag:vissen we de mensen uit het water met een hengel?Dan moet je er aantrekkelijk aas aan hangen want anders bijten de vissen niet. Redden we mensen uit het water? Ja, maar niet als zending of om het vergroten van ons eigen netwerk. Het water staat mensen soms tot de lippen. Onze diaconale taak is het ‘redden’ van hen die dreigen te verdrinken. De spirituele opdracht is de diepte van het meer van Gennesaret te peilen. Jezus zegt in vers 4: “Ga naar diep water en gooi jullie netten uit om vis te vangen.”
Twee boten
Dom Bernardus gebruikte de twee boten in deze Bijbellezing als een metafoor: de katholieke kloostertraditie als een oude boot en de protestantse pioniersplek als een nieuwe boot. De vissers in de boten wenken elkaar om te helpen bij het bergen van grote visvangst. Zij hebben elkaar nodig om het werk te doen. De kloostertraditie is geen doel op zichzelf, maar een middel om iets over te dragen; zo’n middel kan niet eeuwig hetzelfde blijven. Mensen en tijden veranderen en de vormen van overdracht, de spiritualiteit en de rituelen veranderen mee. De traditie van het kloosterleven kent een paar kernbegrippen. Een klooster schept en biedt ruimte om God te ontmoeten en onszelf te verdiepen in de ontmoeting met God en de mensen. We bouwen een klooster in een vierkant om elkaar te kunnen ontmoeten. Een klooster probeert een samenleving te zijn waar ruimte is voor ontmoeting met God, de ontmoeting met anderen en de ontmoeting met jezelf. Immers: uiteindelijk staat ieder mens alleen – als een monnik – voor God. Als monnik, als gast krijg ik ruimte – plaats en tijd – voor wie ik zelf ben. Dit is mooi verwoord in Psalm 4: “Geef mij ruimte, wees genadig, hoor mijn gebed.”
Zoek God en leef! Bij zijn aantreden als abt van het klooster Koningshoeven in 2005 heeft Dom Bernardus als zijn motto gekozen: “Zoek God en leef!” (Amos 5). De zin staat in de Bijbel zonder uitroepteken. Dat is zijn persoonlijke toevoeging! Hij werd als jongste monnik tóch door de anderen monniken tot abt gekozen. Zij wilden bewust werken aan een nieuw evenwicht tussen traditie en toekomst, opnieuw de spiritualiteit doordenken en samen bespreken waartoe zij een kloostergemeenschap vormen. De kernwoorden van het klooster Koningshoeven zijn: ‘Een leven in stilte, soberheid en solidariteit’. Broeder Bernardus heeft over alle drie onderdelen iets gezegd. ‘Stilte is geen doel op zichzelf. Maar om bij de diepte van het leven te komen, om een gelukkig mens te worden, een gelukkig christen, een gelukkige monnik heb je stilte nodig. In stilte zit alles: geluk en verdriet; armoede en rijkdom. God zoek je niet alleen in het gebed, maar ook in de gehoorzaamheid, het luisteren naar de anderen én in het verrichten van de eenvoudige taken in het dagelijkse leven. Soberheid komt tot uitdrukking in eten, kleding, bouw en inrichting en ook in de liturgie. In soberheid houd je ruimte over om te genieten van het weinige dat er wel is.
Solidariteit Solidariteit blijkt uit de manier van samenleven. In een klooster is iedereen gelijk, er is geen onderscheid. Mensen kunnen in een klooster ook een nieuwe kans krijgen. Paulus brengt het zo onder woorden in Kol. 3: 11 (BGT): Jullie zijn nu nieuwe mensen. En nieuwe mensen zijn niet langer Joden of niet-Joden. Ze zijn ook niet langer slaven of vrije mensen. Ze zijn christenen! Christus is in jullie allemaal aanwezig, daarom zijn de verschillen nu niet belangrijk meer. Solidariteit wordt in het klooster Koningshoeven beoefend in het duurzaam omgaan met de middelen en grondstoffen, bijvoorbeeld voor het bierbrouwen. De activiteit van het bierbrouwen is oorspronkelijk opgezet om de werklozen in de omgeving van Tilburg een middel tot bestaan te bieden. De manier van brouwen geldt als zeer duurzaam en het trappistenbier wordt geroemd als een zuivere biersoort. Solidariteit wordt in de kloostertradities sinds de regel van Benedictus (6 eeuw) beoefend in de gastvrijheid. Vóór de tijd van Benedictus waren de dikke muren van het klooster gebouwd om mensen buiten te sluiten. De lelijkste monnik fungeerde als poortwachter en riep tegen iedere bezoeker: ‘Ga weg, jij satan!’ Maar Benedictus plaatste de regel van de gastvrijheid in het midden van zijn regel: “In iedere gast kun je Christus zelf ontmoeten.” Je moet de gasten dan ook begroeten met: “Deo Gratias!”
Geschiedenis De orde van de Trappisten komt voort uit de orde van de Cisterciënzers, gesticht in de 11e eeuw in Cîteaux in de buurt van Taizé. In de 17e eeuw is een groep van hen om het theologisch gekrakeel van die tijd te ontvluchten vertrokken naar het Normandische dorp La Trappe. Daar is het stilte-regime ingevoerd, bedoeld om niet terug te vallen in het theologische gekissebis. In de 19e eeuw zijn de contemplatieve kloosters in Frankrijk verboden, omdat zij “nutteloos” waren voor de maatschappij. Zo zijn de Trappisten in Nederland terecht gekomen. (met dank aan Alex Riemersma en Sietske Visser)
Sporen
Thuis! Ik had er naar uitgezien. En tegelijk tegenop gezien. Ik moest nu met mijn gekwetste en herstellende been mijzelf zien te redden. Daarnaast was vlak voor ik mijn been verbrijzelde, mijn hond gestorven. Het was akelig stil in huis.
Al sinds geruime tijd voelde ik me eenzaam in mijn worsteling om vat te krijgen op mijn bestaan. Om het leven zelf te gaan begrijpen. Om te kunnen zijn wie ik ben in deze wereld en met deze wereld. Om er uiteindelijk vrede mee te vinden hoe dit fysieke leven eindigt in een fysieke dood. Regelmatig kwam de afgelopen jaren uit het niets de noodkreet in mij op “Ik kan dit niet alleen!” In Nij Dekama was de eindigheid van het leven dat van dag tot dag bezien moest worden, de nabije realiteit en niet altijd op een fraaie manier.
“Ik kan dit niet alleen!”
Sinds mijn wonderlijke ervaring in Jorwert rommelde ik mezelf ‘s avonds laat in slaap en stond om vier uur ‘s ochtends klaarwakker en onrustig weer naast mijn bed. De ervaring liet me niet los. Ik voelde mijn leven overhoop gehaald. Niets deed het nog. Alles wat ik dacht, zei en deed zag er afschuwelijk verwrongen en onecht uit. Het moest anders, maar hoe?
“Ik kan dit niet alleen!”
In eerste instantie paste mijn ervaring nog prima in de (zen)boeddhistische kaders. De felheid, intensiteit en totaliteit van dat merkwaardige en overrompelende moment bij de auto leek mij wellicht een kensho te zijn, een zen-begrip dat staat voor een doorbraak in inzicht, een kleine verlichtingservaring. De wisselwerking die ik voelde met iets groots buiten en tegelijk in mijzelf, hield ik voor contact hebben met de Dharmakaya, ook een boeddhistisch begrip, op te vatten als de Absolute Werkelijkheid. Inzichten rond karma, het principe dat al je gedachten, woorden en daden eindeloos hun inwerking op de bekende en onbekende wereld zullen hebben, en wedergeboorte, en andere doctrines uit het boeddhisme ontwikkelden zich aansluitend spontaan en met grote diepgang en vanzelfsprekendheid.
Dat moest zo zijn. Dat mocht niet iets anders zijn van mij. Ik zocht verklaringen binnen het mij bekende, ook uit zelfbehoud. Ik mocht niet verliezen wie ik zorgvuldig had opgebouwd; een zen-boeddhistische non die zich volledig toelegde op haar training in de hoop dat Verlichting en Bevrijding nog in haar eigen leven bewaarheid zouden worden. Als ik dat niet kon zijn, wat bleef er dan van me over? Ik ontkende alles wat met het christendom te maken had.
Tot ik voor de derde maal in Jorwert kwam en na het ochtendgebed en de kuier door Hinne in Mantgum bij het station werd afgezet. Het begrip ‘Genade’ hield me bezig. Vlak voor het afscheid zei Hinne “Voor Genade hoef ik niets te doen. Ik hoef me er alleen maar in te voegen. Precies zoals ik ben.” Dat maakte diepe indruk op me. Het ontroerde me ook. Ik zag de grote tegenstellingen tussen het boeddhisme en het christendom, en ervoer mijn ongemak en verdriet bij de -letterlijk- genadeloze leer en dogmatiek van de eerste.
Ik raakte danig in de war. Opnieuw ging iets wat op een zekerheid had geleken, onderuit. Ik bleef met lege handen en een verdrietig gemoed achter. Op een leeg perron. In het platteland van Friesland. Wachtend op een trein. Die via een enkelspoor levenden thuis kon brengen.
Herinneringen trekken sporen door mijn denken.
Door mijn gemoed. Door mijn huidig zijn.
Opstandig sta ik groot achter mijn zelf klein,
armen over elkaar. Mij zal niets krenken.
Ik kan het zelf. Laat me met rust.
Laat me los. Laat me gaan. Kijk niet naar mij om.
Ik vraag je toch niets. Ik ben ook niet dom.
Ik ben geen kind meer. Leef steeds bewust.
De pijn. Angst. Mijn verdriet. Ik los het zelf wel op.
Overgave bestaat niet. Dat is falen nog in dit leven.
Hoe kan ik me overgeven. Ik ben geen lappenpop.
Of zal ik opstappen. De trein die knerpend spoort,
naar huis zwoegt door donker. Doelgericht en koersvast
naar waar het licht als damast in het vuil van de ramen gloort.
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden. (ds. Hinne Wagenaar)
Sinds een aantal jaren onderhoudt Nijkleaster een band met Abdij Koningshoeven te Berkel Enschot, vlak bij Tilburg. Wij vinden het heel bijzonder dat de Abt van Koningshoeven, Dom Bernardus, een zaterdag voor ons gaat verzorgen. Dom Bernardus zal spreken over ‘Leven in stilte, soberheid en solidariteit’. Maar hij zal zeker ook met ons delen wat hem persoonlijk bezighoudt en bovendien ingaan op onze vragen. Werkelijk een dag van stilte, bezinning en verbinding.
Een groep van Nijkleaster was van 24-27 januari j.l. te gast op Abdij Koningshoeven. We hadden een paar prachtige kloosterdagen met als een van de hoogtepunten een gesprek met Abt Bernardus. Dat kun je zelf dus ook meemaken op zaterdag 16 februari bij Nijkleaster in Jorwert. Abt Bernardus is dan onze gast en zal het inhoudelijke deel van de dag verzorgen met als thema ‘Leven in stilte, soberheid en solidariteit’. Geef je op voor deze dag via de website of via onze coördinator Annet Draaisma (a.draaisma@nijkleaster.nl).
De digitale nieuwsbrief van Nijkleaster is weer verschenen. Boordevol actualiteiten en aankondigingen. U kunt de digitale nieuwsbrief hier lezen.
Abonneren op de nieuwsbrief kan via https://nijkleaster.frl/nieuwsbrief/
Uitgestoken hand
Bezoek bracht Geert Maks boek mee naar Nij Dekama voor herlezing. Ik vloog door de teksten. Herkende namen zoals die levend waren in het verpleeghuis en gestorven lagen op het kerkhof, daar in Jorwerd. Eén van de sleutelfiguren van het boek had ik de afgelopen tijd af en toe met vriendelijke dwang en verleiding weer terug naar haar eigen gang gebracht, als ze weer eens ging rinnen. Lieve mooie vrouw, met een opgeruimd gemoed en met heldere ogen, maar het verstand liet volkomen verstek gaan.
De predikant die me eerder meenam naar Jorwerd, kwam met enige regelmaat langs in Nij Dekama. Ik observeerde en had eigenlijk wel behoefte om er nog eens heen te gaan. Maar waarom? Ik had het nu toch gezien? Wat zou ik daar gaan doen? Het Fries was ik maar matig machtig. Ik verstond de helft niet van wat er gebeurde in dat kerkje. Het christendom was niet mijn ding. Ik had sinds lang wantrouwen tegen mensen die er imaginaire vrienden op na hielden. Wat zou ik in die kerk gaan doen?
Behalve de aangename sfeer, de koelte en de mensen om me heen ervaren? Misschien is dat genoeg reden om er terug te keren. Toch? En ik miste het religieuze samenzijn nog steeds. Maakte ik mijzelf wijs. Iets trok me naar Jorwerd en ik begreep er maar weinig van. Toch gaf ik er aan toe. Hinne was bereid me opnieuw op te halen en naar Jorwerd te rijden. Ditmaal kon ik iets eenvoudiger in en uit de rolstoel komen en kleine stukjes lopen, met krukken. Hij zou me niet door het grint hoeven ploegen. Ik keek er naar uit. Om een andere reden dan de eerste keer dat ik naar de Redbadtsjerke ging. Ik kwam er nu niet voor het gebouw, maar voor wat er binnen gebeurde.
We waren er met de auto zo. Een ritje van een paar minuten. Hinne liep om de auto heen terwijl ik het portier opende. Hij stak me een helpende hand toe, die ik na een kort moment van nauwelijks bewuste overweging afwees. Hinne grijnsde vermaakt en constateerde “Aha, overgave is nog niet zo makkelijk.”
Ik zat nog in de auto. Een schel licht vlamde op tussen Hinne en mij in. Tegelijk om ons heen. En het was er ook niet. Ik werd bij mijn kleren gegrepen en half opgetild en door elkaar gerammeld. Hinne, de auto, die hand, mijn kapotte been… Niets was er nog. En tegelijk was alles op de meest eenvoudige manier aanwezig. Helder en me rakend tot het diepst van mijn wezen. Scherp tot precies in dat punt waar je zelf niet meer bent. Er passeerde geen tijd. Het was niet eens een moment. Tegelijk had het eeuwigheidswaarde.
Ik herpakte me vlug en stamelde iets terug als “Ja, dat is nog wel een dingetje.” Ik was aangeslagen, geschrokken, emotioneel. Wat gebeurde me nou dan? Gevoelens buitelden door elkaar en gedachten kregen zich niet tot hele zinnen gevormd. Nee, ik beeldde het me in. Er gebeurde niets. Reactie op de pijnstillers, misschien. Of op de nog altijd felle pijn zelf. Er was niets voorgevallen. Hinne had althans niets opgemerkt. Ik verbeeldde het me maar.
Huilend werd ik die nacht wakker. Beklemd, een gepijnigd hart, bang. Ik voelde me geslagen, verdrietig. Schaamde me rot voor wie ik was. En wist me even geen raad. Mijn hele wereldbeeld en mensbeeld lagen in scherven voor me en mijn zelfbeeld was radicaal overhoop gehaald. Ik greep in gedachten alsnog naar die uitgestoken hand, maar die was opgelost in de tijd. Ik voelde me helemaal alleen.
“Overgave. Overgave.” hamerde het op me neer. “Overgave. Overgave. Overgave.”
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden. (ds. Hinne Wagenaar)
Ticket to Jorwert
Het krampt wat rond mijn maag. In mijn maag. Ochtendmisselijkheid. In volle verwachting van wat komen gaat. Opgetogen en gespannen. Er klaar voor en ook helemaal nog niet. Vol overtuiging en twijfel tegelijk. Een gesprek met ds. Hinne Wagenaar en ds. Reinier Nummerdor over mijn voorgenomen doop. Man! Ik had niet verwacht daar nou zó zenuwachtig voor te gaan zijn. Maar het is als vijfendertig jaar geleden, alsof ik bij de rector op bureau wordt verwacht, ongewis van wat me te wachten staat… Natuurlijk mag ik beginnen te spreken. Tja. Waarover dan? Wat moet ik zeggen? Vertellen? Vragen? Ik wist zeker wat ik wilde, en nu val ik stom. Tot ik begin bij het begin en het verhaal zichzelf vertelt.
In mei en juni 2018 lag ik zo’n kleine acht weken in het woonzorgcentrum Nij Dekema in Weidum. Om de hoek bij Jorwerd. Een verbrijzeld been hield me in het begin in bed en later in een rolstoel. Jorwerd. Van dat boek. Wie was dat ook weer… Oh ja! Hoe God verdween uit Jorwerd. Geert Mak. Dat was het. Ik wist het weer. Hé! Nu ik zo dichtbij was, wilde ik dat kerkje wel eens zien. Ik houd van oude kerkjes, waar ook. En deze was door dat boek een beetje bijzonder.
Inmiddels kon ik van mijn kamer bij de koffie in de eetzaal zijn. Te midden van heerlijke, eerlijke mensen, de meesten geweldig oud al. “Geen wonder dat er geen pensioen overblijft, als jullie zo oud worden!” riep ik eens uit, tot hilariteit van de negentig-plussers die even daarvoor in leeftijd tegen elkaar op aan het bieden waren. Tijdens één van die koffiemomenten fluisterde plots een verheugd “De dominee!” rond. “Daar is de dominee”. De mensen keken verwachtingsvol op en verlangden duidelijk naar de aandacht van de man die joviaal glimlachend en zonnig binnenliep. Hij schoof bij de mannentafel aan. Het enige dat ik dacht “A, daar is mijn ticket to Jorwerd.”
De verveling sloeg zó toe in die hete weken dat ik nauwelijks het gebouw kon verlaten. De geur van gebruikte luiers en soep hing de hele dag om mij heen. Ik werd soms vol geraakt door het rauwe en diepe verdriet van de mensen die in het verpleeghuis woonden. Ik wilde er echt wel een dagje tussenuit. Dus raapte ik mijn moed bij elkaar en sprak tegen het einde van de koffietijd de dominee aan. Een uitnodiging om kennis te maken. Even later spraken we elkaar. “Hinne Wagenaar” stelde hij zich voor. Hij sprak over Jorwert en ik over Jorwerd. Hij nauwelijks over het christendom en ik voluit over het boeddhisme, mijn religieuze bedding – op dat moment al zo’n vijftien jaar. Hij over Nijkleaster en ik kon dat niet uitspreken. En we maakten een afspraak dat hij me mee zou nemen “maar wel als er iets te doen is. Woensdag doen?” stelde hij voor. Leek mij een goed idee.
Die woensdag, 6 juni 2018, duwde Hinne de rolstoel door het grint op het pad rond de kerk in Jorwert. En rechtsaf naar de zijdeur om naar binnen te gaan. Maar niet eerder dan nadat ik werd voorgesteld aan de predikant die bij de deur stond, Reinier Nummerdor. Hinne liet zich ontvallen dat ik een zen-boeddhistische non was en voor ik het wist werd ik door Reinier omhelst “Zuster!” zei hij. Hij bleek intiem bekend met het boeddhisme, specifiek zen, bleek later. Ik was wat overrompeld, maar liet het gebeuren. Mijn aandacht ging eerlijk gezegd meer uit naar het kerkje. Wat een prachtig, schattig ding! Oud! Dat kon ik zo wel zien. De begraafplaats er omheen volop in gebruik. Midden in een fraai dorpje.
Hinne duwde me naar binnen, heerlijk koel daar, en plaatste mij met rolstoel en al in aansluiting op de halve cirkel van stoelen om een altaar. Van waarachter Reinier even later het ochtendgebed leidde.
Zang, tekst, zang, nog iets, en toen stilte. Wow. Die raakte me diep. Het gezongen Onze Vader – in het Fries even later (“Zing maar gewoon mee”, zei Reinier; “jaja, ‘tuurlijk”) raakte me weer heel diep. Ik huilde stil en kort. “Wat is er met me aan de hand?” dacht ik. Ik hunkerde wellicht naar een religieus samenzijn, al maanden zonder mijn kloostergenoten om mij heen. Dat was het vast, stelde ik mijzelf verwonderd gerust. Maar ik bleef onrustig.
————————————–
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden. (ds. Hinne Wagenaar)
Barbara de Zoete heeft in Jorwert in juni 2018 kennis gemaakt met het christendom zoals dat bij Nijkleaster beoefend wordt. Bij toeval. Haar religieuze oorsprong is het boeddhisme. Het christendom raakte haar diep en inmiddels bereidt ze zich voor op haar doop. In deze serie, waar dit stukje er één van is, neemt ze u mee in het proces dat ze doormaakt. Ze schrijft deze serie op uitnodiging van Nijkleaster. Zo leeft Barbara naar haar doop toe en kunnen mensen uit de kringen van Nijkleaster en de gemeente Westerwert-Mantgum met haar meeleven. De doop zal naar verwachting op de vroege Paasmorgen, op 21 april om 06.00 uur plaatsvinden. (ds. Hinne Wagenaar)
Een korte Kennismaking met Barbara Jikai de Zoete
Wie met enige regelmaat meedoet aan het ochtendgebed en de kuier van Nijkleaster op de woensdagochtend, heeft mij waarschijnlijk wel eens ontmoet. Barbara Jikai uit Appelscha. Die na de lunch altijd bedelt om een lift naar Drachten, Leeuwarden of Heerenveen.
Met Pasen hoop ik gedoopt te worden in Jorwert. Maar een aantal van jullie kent mij als een zenboeddhistische non, met een geschoren hoofd en al. Hoe kan dat? In een aantal stukjes op deze website neem ik jullie de komende periode mee in de ontwikkelingen zoals ik die vanaf juni 2018 heb doorgemaakt met Nijkleaster in Jorwert als nexus.
Mijn naam is Barbara Jikai de Zoete, op het moment van dopen zal ik 53 jaar oud zijn. Zoals gezegd woon ik in Appelscha. Van oorsprong heb ik geen christelijke achtergrond. Of überhaupt een religieuze. Ik heb hoofdzakelijk bij de rijksoverheid gewerkt. Eerst Defensie en later Rijkswaterstaat. Inmiddels werk ik alleen nog als vrijwilliger.
Vanaf 2002 groeide bij mij interesse in het boeddhisme. En in 2007 focuste ik op de zen-variant. Deze trok mij zo aan, dat ik in 2010 in het Internationaal Zen Instituut de Noorder Poort te Wapserveen ging wonen voor een meerjarige training, intern. Met wat onderbrekingen en omwegen kwam ik er in 2014 terug, maar nu als deeltijdbewoner. De helft van de tijd was ik in het klooster de Noorder Poort. De andere helft woonde ik zelfstandig in Appelscha. In 2016 werd ik er geordineerd tot zenboeddhistische non. In Appelscha begeleid ik elke donderdagavond een meditatiegroepje. Gewoon bij mij thuis in de huiskamer.
Vanaf juni 2018 werd mijn interesse gewekt in het christendom. Met verregaande gevolgen. En daarover gaat deze serie.
Snein 20/1 is der wer in kleastersnein yn ‘e tsjerke fan Jorwert (altyd 3e snein fan de moanne: 09.30 – 10.15 oere). Op dizze snein stiet de brulloft fan Kana sintraal. Dêrom giet it oer ‘Wetter, Wyn en Wûnder’. Ds. Wagenaar fertelt oer syn persoanlik relaasje mei dit ferhaal en giet stean neist de tsjinners dy’t de krûken fol mei wetter jitte moasten: ‘no stienen der seis stiennen wetterkrûken’. Muzyk troch Hindrik van der Meer. Er wordt gezongen in het Fries én Nederlands. We gaan flexibel om met taal, al naar gelang de mogelijkheden van de deelnemers.
Zondag 20/1 Kleaster-zondag bij Nijkleaster (09.30-10.15 uur) Centraal staat de Bruiloft te Kana. Ds. Wagenaar vertelt over zijn persoonlijke relatie met dit verhaal en gaat staan ‘naast’ de dienaars die waterdragers moesten/mochten zijn: Er stonden daar zes watervaten.
Op woensdag 16 januari werd de laatste van vier studiedagen ‘Geloven in Fryslân’ gehouden. Daarmee ronden we het tweede jaar in een cyclus van drie jaar af. Ieder seizoen wordt er één dag gewijd aan een kerk-historisch, Bijbels-, systematisch- en praktisch-theologisch thema. Deze keer werd o.l.v. drs. Tytsje Hibma nagedacht over ‘Spoaren fan God yn it deistige libben & gemeenteopbou. Alde en nije foarmen fan ferbining mei as foarbyld Ljouwert Kulturele Haadstêd 2018 (Mienskip). Vandaag waren we met een groep van 18 theologen, die nu ook nog kunnen kiezen voor een tweede deel van de cursus: het schrijven van een kort artikel over een thema dat past binnen ‘Leauwe yn Fryslân’. Prachtige dagen in het ritme van Nijkleaster: Stilte, Bezinning en Verbinding. Voor het komende seizoen wordt het introductiecollege gegeven door dr. Alex Riemersma op 26 juni (Taalgebrûk en taalbewustwêzen yn it religieuze domein – liturgy en pastoraat – ). De eerste cursusdag is op 18 september. De docenten doseren in het Fries. De cursisten spreken Fries en/of Nederlands.
Ook komende zomer gaat Nijkleaster wandelen in de bergen van Oostenrijk. Veel meer daarover kun je hier lezen.
Ben je nieuwsgierig? Op vrijdagavond 18 januari is er om 19:30 uur een informatieavond in de kerk van Jorwert.
Aanmelden voor de informatieavond kan via bergwandelen@nijkleaster.nl.
Nu ik dit schrijf staan we op de drempel van het nieuwe jaar. Het noopt ons terug te kijken op 2018 en ons te bezinnen op de nabije toekomst. Wij kijken met grote dankbaarheid terug op het afgelopen jaar van Nijkleaster (en op de afgelopen jaren!) Maar tegelijk loopt de huidige fase van pionieren dit jaar af (2012-2019). We hebben ambitieuze plannen gemaakt voor de komende periode (2019-2026). Hoewel we altijd vol geloof en vertrouwen zijn, dringt zich een gevoel van urgentie op. We zijn ver gevorderd, maar wanneer we de komende maanden geen financiële support vanuit de kerken ontvangen, dan kunnen we de huidige plannen niet uitvoeren. Dan zullen we pas op de plaats moeten maken. Spannende tijden dus!
Hoe geweldig is het dan om regelmatig steun te ontvangen vanuit de samenleving. Dat gebeurt op de gekste momenten: tijdens een begrafenis, op straat, via brieven en berichten. De steun die we ontvingen in de Kerstnacht was wel heel bijzonder. Op kerstochtend keek ik gewoontegetrouw in onze brievenbus, we krijgen rond de kerstdagen immers veel goede wensen in de bus. Ik haalde die ochtend twee kerstkaarten uit de bus. Een daarvan was dik en stevig, maar ik nam de tijd niet om die te openen. Het was immers kerstmorgen! Veel later die dag, na de kerstviering en een huis vol gasten, kwam ik de envelop weer tegen. Er stond enkel op: Nijkleaster. Niets vermoedend stond ik plotseling met zestig biljetten van €50 in mijn handen. Zonder kaartje of afzender.
We hebben het geld in grote dankbaarheid ontvangen en het is intussen naar de bank gebracht. Veel meer dan de financiële steun gaat hier voor ons om een belangrijk signaal. We weten dat veel mensen ons steunen met daden en gebeden, met geld en inzet. Dat doet ons erg goed. En we bedanken onze anonieme gever, samen met alle anderen die ons een warm hart toedragen, bijzonder! Het geeft ons de moed om verder te gaan en het vertrouwen te behouden dat we onze missie verder kunnen en moeten uitwerken: om een modern klooster te bouwen van stilte en bezinning. Een oefenplaats voor gastvrijheid en mienskip.
Lok en seine foar 2019! ds. Hinne Wagenaar